De studie laat zien dat veel mensen in staat zijn om perfect toon te houden, zelfs zonder dat ze zich daarvan bewust zijn.
In een nieuwe studie wilden psychologen onderzoeken hoe ‘oorwormen’ werken – liedjes die je niet uit je hoofd kunt krijgen. Ze vroegen mensen om deze oorwormen hardop te zingen en op te nemen. Bij het analyseren van de opnames kwamen de onderzoekers tot een verrassende ontdekking. Want een opvallend groot deel van de opnames kwam perfect overeen met de toonhoogte van de oorspronkelijke liedjes.
De cijfers
De cijfers zijn verbazingwekkend. Concreet bleek 44,7 procent van de opnames precies de juiste toonhoogte te hebben. En 68,9 procent lag binnen een halve toon van het originele lied. “Dit toont aan dat een verrassend groot deel van de bevolking een onbewuste, automatische vaardigheid heeft om perfect toon te houden,” legt onderzoeker Matt Evans uit. De bevindingen zijn onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Attention, Perception, & Psychophysics.
Perfecte toonhoogte
Wat ‘perfect toon houden’ precies betekent? Dit is het vermogen om een noot meteen en nauwkeurig te herkennen of te spelen zonder enige referentie. Tot nu toe werd gedacht dat dit vrij zeldzaam is; minder dan 1 op de 10.000 mensen zou over deze vaardigheid beschikken. Enkele voorbeelden zijn beroemde muzikanten zoals Ludwig van Beethoven, Ella Fitzgerald en Mariah Carey. Wetenschappers ontdekken echter steeds vaker dat een nauwkeurig toonhoogte-geheugen veel vaker voorkomt dan gedacht.
Eerder onderzoek
Eerder onderzoek heeft bijvoorbeeld aangetoond dat mensen die een bekend lied uit hun hoofd moeten zingen, dit in ongeveer 15 procent van de gevallen in de juiste toonsoort doen – veel vaker dan je op basis van toeval zou verwachten. Toch zijn de meeste mensen zich niet van dit muzikale vermogen bewust. “Het is opvallend dat mensen vrij zelfverzekerd zijn over het correct zingen van de melodie, maar veel minder zeker zijn van de toonhoogte,” vertelt Evans. “Het blijkt dat veel mensen met een sterk toonhoogte-geheugen niet altijd goed kunnen inschatten hoe accuraat ze zijn.”
Oorwurmen
Op dit moment is er nog veel onduidelijk over hoe dit geheugenproces precies werkt. Kost het bijvoorbeeld moeite om de juiste toonsoort te herinneren of gebeurt dit vrijwel automatisch? Om daar meer over te weten te komen, hebben onderzoekers in de huidige studie oorwurmen bestudeerd. Omdat oorwormen onbewust in je hoofd blijven hangen, besloot het team ze te gebruiken om te onderzoeken of het toonhoogte-geheugen nog steeds nauwkeurig is wanneer muziek niet opzettelijk wordt herinnerd. De ontdekking dat opvallend veel mensen de oorwurmen op de juiste toonhoogte zongen, suggereren dat muzikale herinneringen op een unieke manier in onze hersenen worden vastgelegd.
Hersenen
Het zijn interessante inzichten, die onze kennis over hoe onze hersenen werken, verandert. “Wetenschappers vermoeden dat onze hersenen bij lange-termijnherinneringen alleen de kern van de informatie vastleggen door gebruik te maken van verkorte routes,” vertelt onderzoeker Nicolas Davidenko. “In het geval van liedjes betekent dit dat onze hersenen mogelijk de oorspronkelijke toonsoort vergeten om de kern ervan eenvoudiger weer te geven. Muziek klinkt vaak erg vergelijkbaar in verschillende toonsoorten, dus het zou logisch zijn als de hersenen die informatie negeerden. Toch blijkt dat dit niet het geval is. Deze muzikale herinneringen zijn in feite zeer nauwkeurige weergaven.”
Muziek
Terwijl onderzoekers doorgaan met het bestuderen van de mechanismen van muzikaal geheugen, hoopt Evans dat de huidige bevindingen meer mensen zullen aanmoedigen om zelfvertrouwen te krijgen en deel te nemen aan muziek. Zo wijst hij erop dat de nauwkeurigheid van de toonhoogte bij de deelnemers niet afhing van hun zangvaardigheden. Geen van hen was een muzikant of beweerde een ‘perfect gehoor’ te hebben. Dit betekent dat je er blijkbaar geen speciale vaardigheden voor nodig hebt.
Al met al tonen de onderzoekers aan dat muziek maken voor veel mensen veel gemakkelijker is dan vaak wordt gedacht. “Muziek en zingen zijn unieke menselijke ervaringen die veel mensen vermijden omdat ze denken dat ze het niet kunnen, of omdat hen is verteld dat ze het niet kunnen,” zegt Evans. “Maar je hoeft geen Beyoncé te zijn om muziek te maken. In werkelijkheid doet je brein al een deel van het werk automatisch én heel precies, zelfs als je denkt dat je het niet kunt.”
