Sommige wetenschappers konden het een paar jaar geleden niet geloven: voetafdrukken zouden ervan getuigen dat mensen duizenden jaren eerder dan gedacht al in Amerika rondliepen. En toch is het zo, zo stelt nieuw onderzoek nu.
Het is 2021 en in het blad Science verschijnt een studie die veel monden doet openvallen. In het onderzoek maken wetenschappers bekend dat ze in White Sands National Park in New Mexico 21.000 tot 23.000 jaar oude voetafdrukken hebben ontdekt. Het is opzienbarend, omdat tot kort daarvoor werd aangenomen dat Amerika pas duizenden jaren later – na het afsmelten van de Noord-Amerikaanse ijskappen – door mensen gekoloniseerd werd. “White Sands levert het eerste ondubbelzinnige bewijs voor menselijke aanwezigheid in Amerika tijdens het Laatste Glaciale Maximum,” zo concludeerde co-auteur Dan Odess in 2021.
Twijfels
Maar, zoals misschien wel te verwachten viel, was niet iedereen er direct van overtuigd dat de geschiedenisboeken grondig herschreven moesten worden. Critici betwistten de ouderdom van de voetafdrukken en trokken de manier waarop de voetafdrukken gedateerd waren, in twijfel.
De datering
Om te bepalen hoe oud de voetafdrukken waren, hadden onderzoekers oude zaden en pollen gedateerd die zich in aardlagen onder en boven de voetafdrukken bevonden. Op basis daarvan concludeerden de onderzoekers vervolgens dat de voetafdrukken tussen de 21.000 en 23.000 jaar oud waren. Critici hadden echter hun twijfels bij de betrouwbaarheid van die ouderdomsbepaling – en bleven die ook in de jaren die volgden, houden.
Bevestiging
Een nieuw onderzoek, gepubliceerd in het blad Science Advances, suggereert nu dat die twijfels ongegrond zijn. Voor het onderzoek hebben wetenschappers zich nogmaals over de voetafdrukken gebogen en deze opnieuw gedateerd. Dit keer niet aan de hand van pollen en zaden, maar aan de hand van modder. Daarbij moet bovendien worden opgemerkt dat de wetenschappers de datering niet zelf hebben gedaan, maar door een onafhankelijk laboratorium lieten uitvoeren. Het nieuwe onderzoek bevestigt de eerdere datering en wijst uit dat de voetafdrukken tussen de 20.700 en 22.400 jaar oud zijn.
Overtuigend
En daarmee is het bewijs dat mensen tijdens het Laatste Glaciale Maximum reeds in Amerika rondliepen wel heel overtuigend, zo benadrukt onderzoeker Vance Holliday. Hij wijst er daarbij op dat de voetafdrukken nu in totaal aan de hand van drie verschillende materialen – modder, pollen en zaden – en door drie verschillende laboratoria en twee verschillende onderzoeksgroepen zijn gedateerd en dat men daarbij elke keer op hetzelfde resultaat is uitgekomen. Namelijk: dat de voetafdrukken ergens tussen de 20.000 en 23.000 jaar geleden zijn achtergelaten. “Op een gegeven moment kom je op een punt waarop het echt moeilijk wordt om dit allemaal weg te verklaren,” zo stelt Holliday. “Zoals ik in het onderzoeksartikel zeg: het zou een buitengewone vorm van toeval zijn als al deze dateringen, die samen een consistent beeld schetsen, er toch naast blijken te zitten.”
Opgemerkt moet worden dat er vier jaar geleden niet alleen kritiek was op de datering van de voetstappen. Een andere kritische vraag die veel klonk, was: waarom zijn er tot op heden nog altijd geen spullen teruggevonden van degenen die deze voetafdrukken achterlieten? Het nieuwe onderzoek kan die vraag niet beantwoorden, maar Holliday heeft er wel ideeën over. Hij wijst erop dat sommige van de voetafdrukken onderdeel uitmaken van een stukje route dat in een paar seconden kan worden gelopen. En het is volgens Holliday heel logisch om aan te nemen dat jagers-verzamelaars in zo’n korte tijdspanne niets achterlieten. Deze mensen hadden hun werktuigen nodig om te overleven, zo stelt Holliday. “En ze bevonden zich ver van plekken waar ze nieuw materiaal konden verkrijgen. Ze lieten hun spullen echt niet zomaar achter.”
En zo stapelt het bewijs dat mensen meer dan 20.000 jaar geleden al in Amerika rondliepen, zich op. Het lijkt ook voor de wetenschappers die bij de nieuwe dateringen betrokken zijn, nog altijd een vreemde gewaarwording te zijn. “Het is een vreemd gevoel als je daar (naar White Sands National Park, red.) heen gaat en de voetafdrukken met eigen ogen ziet,” zo vertelt onderzoeker Jason Windingstad. “Je realiseert je dat het in feite alles wat je over de bevolking van Noord-Amerika hebt geleerd, tegenspreekt.”
