De aantallen zijn sinds de stopzetting van de walvisvangst in de jaren zestig gestaag toegenomen. En dus heeft romantiek plaats moeten maken voor agressie.
De bultrug is een heuse romanticus. Om een vrouwtje voor zich te winnen, brengt hij prachtige liederen ten gehore in de hoop het meisje op die manier te versieren. Tenminste, zo ging het altijd. Onderzoekers hebben namelijk ontdekt dat zingen niet langer in zwang is. In plaats daarvan vechten mannetjesbultruggen het nu uit met andere azende mannetjes.
Zingende mannetjes minder in trek
Onderzoekers komen tot die conclusie nadat ze twee decennia aan gegevens over het gedrag van bultruggen analyseerden. “In 1997 had een zingend mannetje in vergelijking met een niet-zingend mannetje bijna twee keer zoveel kans om een vrouwtje voor zich te winnen,” vertelt onderzoeksleider Rebecca Dunlop. “Maar tegen 2015 waren de rollen omgedraaid: het niet-zingende mannetje heeft nu zelfs bijna vijf keer meer kans om met een vrouwtje te paren.”
De onderzoekers denken overigens niet dat walvissen hun vocale repertoire volledig zullen verliezen. De oostelijke bultruggen hebben simpelweg hun gedrag veranderd om hun paringskansen te vergroten. Het toont aan dat walvissen ongelooflijk sociaal complexe wezens zijn en zich opmerkelijk goed kunnen aanpassen aan de sociale druk om hen heen. Onderzoekers die walvissen bestuderen, horen echter nog steeds walvissen zingen. Ze vrezen dus niet dat de walvis voor altijd zijn mond snoert.
Dunlop vermoedt dat deze opmerkelijke verandering te maken heeft met het toegenomen aantal bultruggen. Jarenlang werd er verwoed op bultruggen gejaagd. Tot 1966, toen de walvisvangst werd stopgezet. Dat was trouwens geen overbodige luxe: er waren toen nog maar een paar duizend exemplaren langs de oostkust van Australië te vinden. Sindsdien zijn de aantallen gestaag toegenomen. Geschat wordt dat er nu weer bijna dertigduizend bultruggen in de oceaan zwemmen.
Concurrentie
Het is goed nieuws. Het betekent dat de walvispopulatie zich prachtig hersteld. Maar met meer walvissen neemt logischerwijs ook de concurrentie onderling toe. En dus kun je maar beter niet te luidruchtig zijn. “Als de concurrentie hevig is, wil een mannetje natuurlijk niet adverteren dat er een vrouwtje in de buurt is,” zegt Dunlop. “Dit zou andere mannetjes kunnen aantrekken die er uiteindelijk met het vrouwtje vandoor gaan. Kortom, door niet meer te zingen is de kans op concurrentie kleiner en heeft het mannetje meer kans om met het vrouwtje te paren.”
Vechten
Als een mannetjesbultrug overigens toch onverhoopt een ander mannetje tegen het lijf loopt, krijgen ze het geheid met elkaar aan de stok. “Ze vallen aan, rammen op elkaar in en proberen op het hoofd te slaan,” vertelt Dunlop. In plaats van te zingen, vechten walvissen nu dus voor de liefde. Al heeft dit ook consequenties. “Het brengt het risico op lichamelijk letsel met zich mee,” vervolgt Dunlop. “Mannetjes moeten dus telkens opnieuw de kosten en baten van elke tactiek afwegen.”
Hoewel een prachtig lied in 1997 nog de voornaamste manier was om een vrouwtje te versieren, is dit in een tijdsbestek van slechts enkele jaren compleet veranderd, zo schrijven de onderzoekers in hun studie. “Tegenwoordig zingen walvissen dus een stuk minder, om te voorkomen dat ze per ongeluk andere mannetjes naar hun potentiële partner lokken,” vat onderzoeker Celine Frere samen. Het betekent dat mensen dus niet de enigen zijn die verschillende versiertrucs uitproberen. Ook de walvis is onderhevig aan sociale veranderingen. En misschien evolueert het wel door. “Het is erg fascinerend om te zien hoe het paringsgedrag van walvissen in de toekomst vorm zal krijgen,” besluit Dunlop.
