Een set van negen genen voorspelt of een prostaatkankerpatiënt een verhoogd risico heeft om opnieuw ziek te worden. Dit publiceerden onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in het wetenschappelijke vakblad EMBO Molecular Machine.
Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen. Alleen in Nederland krijgen ieder jaar meer dan tienduizend mannen met deze ziekte te maken. Hoewel prostaatkanker vaak goed te behandelen is met een operatie of bestraling, keert de ziekte bij een deel van de patiënten terug. Tot nu toe leek dit willekeurig te gebeuren, maar nu hebben onderzoekers genen gevonden die iets zeggen over de kans van de terugkeer van kanker.
Onderzoekers dr. Wilbert Zwart en dr. Andre Bergman gingen op zoek naar de genetische vingerafdruk van agressieve tumoren, die na de eerste behandeling toch weer groeien. Uiteindelijk vonden zij negen genen, waarvan de activiteit voorspellend is voor het ziekteverloop. Uiteindelijk is de vondst gevalideerd met behulp van tumormateriaal van enkele honderden patiënten, waarvan het ziekteverloop al bekend was. Steeds bleek het mogelijk om te voorspellen bij wie de tumor terugkeerde. Een doorbraak!
Op basis van de resultaten van het onderzoek kan een behandeling op maat gegeven worden. Iemand met een verhoogd risico moet na een operatie of bestraling vaker terugkeren voor onderzoek dan iemand met een laag risico. De onderzoekers hopen dat er de komende jaren een test wordt ontwikkeld, waarmee simpel vastgesteld kan worden of er een hoge kans is op de terugkeer van prostaatkanker. Zulke zelftests zijn er al, bijv. MammaPrint (kans op terugkeer borstkanker). Ook wordt er gewerkt aan thuistests om de kans op kanker en ALS vast te stellen. Er komt binnenkort zelfs een thuistest om te controleren of een man vruchtbaar is.
“Ons uiteindelijke doel is het identificeren van patiënten die net een beetje extra nodig hebben,” zegt Zwart. “Zodat we de behandeling van prostaatkanker individualistischer kunnen maken, en de patiënten op maat kunnen behandelen.”
Zwart en zijn collega’s willen nu uitzoeken of de uitkomsten van dit onderzoek 100% betrouwbaar en robuust zijn. Daarvoor willen ze een grotere patiëntenpopulatie gebruiken. Ook proberen ze te achterhalen welke aanvullende behandeling het beste is voor patiënten met een hoog risico. “Dat weten we namelijk ook nog niet. Zij zouden na hun operatie en bestraling behandeld kunnen worden met chemotherapie of met hormonale therapie. Welke van die twee aanvullende behandelingen voor deze patiënten het beste zal zijn, weten we nog niet.”
