De radiotelescoop FAST zou mogelijk tekenen van een buitenaardse beschaving hebben gezien, meldde een Chinese krant vorige week. Wetenschappers buiten China zijn sceptisch.
Het is een indrukwekkend bouwwerk: de Five-hundred-meter Aperture Spherical Telescope, afgekort FAST. Een schotel met een middellijn van 500 meter, ingebed in het landschap van Zuidwest-China. De grootste radiotelescoop aan één stuk ter wereld is het zelfs.
En nu zou dit mega-apparaat mogelijk tekenen hebben opgevangen van intelligent buitenaards leven. Dat schreef althans Science and Technology Daily, de officiële krant van het Chinese ministerie van wetenschap en technologie, op 14 juni. In 2019 zouden “twee groepen signalen” gezien zijn, die van “buitenaardse beschavingen” afkomstig zouden kunnen zijn. Eerder dit jaar zag FAST nog een signaal waar dat voor gold.
Het vuurtje opstoken
In het bericht wordt Zhang Tongjie opgevoerd, die zich aan de Beijing Normal University bezighoudt met de zoektocht naar buitenaards leven. Die bracht het spannende nieuws naar buiten, maar geeft wel aan dat “de mogelijkheid dat het verdachte signaal een of andere vorm van radio-interferentie is, ook erg groot is en moet worden bevestigd of uitgesloten”. Verderop zegt hij ernaar uit te kijken dat FAST “als eerste het bestaan van buitenaardse beschavingen ontdekt en bevestigt”.
Aan het eind van het bericht claimt Peng Bo, directeur van het FAST Key Laboratory, dat de FAST-data “waarschijnlijk signalen bevatten van buitenaardse beschavingen”. Daarmee lijkt hij te doelen op álle data die de telescoop tot nu toe heeft verzameld; niet specifiek op de drie signalen waar zijn collega Tongjie het over had. Maar goed: alsnog stookt hij het vuurtje met zo’n opmerking natuurlijk wat verder op.
Een miljard muntjes opgooien
Al snel liet echter de Amerikaanse SETI-onderzoeker Dan Werthimer, betrokken bij de analyse van de FAST-gegevens, van zich horen. “De signalen die we tot nu toe hebben gevonden, zijn niet afkomstig van buitenaardse, maar van aardse bronnen”, zegt hij onomwonden tegenover onder meer de site Futurism.
“Als je op zoek gaat naar heel zwakke signalen van een buitenaardse beschaving, word je overspoeld door radiostraling afkomstig van de aarde”, legt Werthimer uit. “Van televisies, mobiele telefoons, satellieten… Het is dan erg moeilijk om te bepalen wat storende straling is en wat een signaal kan zijn van een verre beschaving.” En dat geldt net zo goed voor FAST, ook al bevindt deze megaschotel zich een eind van de bewoonde wereld.
Het probleem is volgens Werthimer ook dat je het bij een zoektocht als deze hebt over miljarden signalen per seconde. Daar zal dan altijd wel iets geks tussen zitten; iets wat je aan zou kunnen zien voor een teken van buitenaardse intelligentie. Maar met zulke grote aantallen signalen kun je dat soort ‘uitschieters’ ook puur op basis van toeval verwachten. “Ik vermoed dat deze claim afkomstig is van wetenschappers die geen ervaring hebben met dit soort experimenten, waarbij je in feite een miljard keer een muntje opgooit en dan altijd ergens tien of twintig keer achter elkaar kop krijgt.”
Nog niet naar Stockholm
Tegenover de site Inverse zegt het Amerikaanse SETI-kopstuk Seth Shostak verder dat als hij zijn maandsalaris erop in zou moeten zetten, hij zou gokken op storing door satellieten. “Die zijn de belangrijkste veroorzaker van signalen die worden opgepikt in SETI-onderzoek. Totdat de onderzoekers op zijn minst die verklaring hebben uitgesloten, zou ik ze niet aanraden om naar Stockholm te vliegen, in afwachting van een Nobelprijs.”
Wat hem betreft moeten de Chinese onderzoekers vooral bekendmaken wat ze precies hebben gezien en waar die signalen vandaan kwamen. Zo kunnen astronomen elders op de wereld ook gaan kijken of ze iets geks zien in hun data. “Een signaal dat maar met één instrument is gezien, is niet geloofwaardig”, zegt Shostak.
Terug in de fles
De Chinezen lijken zich zelf inmiddels ook bedacht te hebben: het oorspronkelijke stuk in Science and Technology Daily is offline gehaald. Wel is het artikel nog te lezen via de social-media-dienst WeChat, die meer dan een miljard gebruikers heeft. Tja, als je claimt mogelijk tekenen van buitenaards leven te hebben gezien, is dat niet een geest die je zomaar weer even terug in de fles stopt.
