Deze ontdekking bewijst hoe genetische vermenging met Neanderthalers in het verleden de genen van de hedendaagse mens nog altijd beïnvloedt.
Hoewel Homo sapiens tegenwoordig de enige menselijke soort op aarde is, waren we dat niet altijd. Honderdduizenden jaren geleden deelden we onze planeet met verschillende andere mensachtigen. Een van de meest bekende daarvan is ongetwijfeld de Neanderthaler. Van deze inmiddels uitgestorven mensachtige is bekend dat deze zo af en toe de lakens deelde met moderne mensen en dat zo genetisch materiaal werd uitgewisseld. Dat dit zijn sporen in ons DNA heeft achtergelaten, weten we al langer. Maar wat interessant is, is dat dit nu ook invloed lijkt te hebben op hoe gevoelig we zijn voor pijn.
Ondertussen wordt het dankzij genoomstudies steeds duidelijker dat de genen die de Neanderthalers aan ons hebben nagelaten, soms een vloek, maar soms ook een zegen zijn. Een studie onthulde bijvoorbeeld dat sommige van hun genvarianten het risico op ernstige COVID-19 verhogen. Tegelijkertijd hebben de Neanderthalers ons niet alleen met problematische genen opgezadeld. Ze hebben ons ook genvarianten gegeven die bescherming bieden, waardoor dragers een lager risico lopen om op de intensive care te belanden als gevolg van COVID-19. De invloed van geërfde Neanderthaler-genen strekt zich overigens niet alleen uit tot COVID-19. Er is bijvoorbeeld ontdekt dat Europese vrouwen met een specifieke Neanderthaler-genvariant vruchtbaarder zijn en minder vaak miskramen krijgen.
In de nieuwe studie ontdekten onderzoekers dat mensen die drie genetische varianten van Neanderthalers hebben geërfd, gevoeliger zijn voor bepaalde pijnprikkels. Het gaat om drie specifieke Neanderthaler varianten, bekend als M932L, V991L en D1908G. Deze bevinden zich in het SCN9A-gen, dat betrokken is bij sensorische zenuwcellen.
Mosterdolie
Om tot deze conclusie te komen, maten de onderzoekers de pijndrempel van 1.963 Colombianen. Ze brachten mosterdolie aan op de huid van de proefpersonen, wat bekend staat om zijn irriterende eigenschappen. Het team ontdekte dat dragers van de drie genetische varianten gevoeliger waren voor de pijn. Mensen met alle drie de varianten ervaarden bovendien meer pijn dan degenen met slechts één variant.
Neanderthalers
De resultaten bieden ons boeiende nieuwe inzichten in onze verre, uitgestorven neven. “Pijngevoeligheid is belangrijk omdat het ons helpt gevaar te vermijden en letsel te voorkomen,” vertelt onderzoeker Kaustubh Adhikari. “Onze bevindingen suggereren dat Neanderthalers gevoeliger waren voor bepaalde soorten pijn. Verder onderzoek is echter nodig om te begrijpen waarom dat het geval was en of de genetische varianten ook evolutionair voordelig waren.”
Genetische vermenging
Bovendien bewijst de studie hoe genetische vermenging met Neanderthalers in het verleden de genen van de hedendaagse mens nog altijd beïnvloedt. Vorige studies hebben bijvoorbeeld ook al laten zien dat geërfde Neanderthaler-genen invloed hebben op hoe onze neuzen eruitzien. “In de afgelopen 15 jaar, sinds het Neanderthaler-genoom voor het eerst werd ontrafeld, hebben we steeds meer ontdekt over de genetische erfenis die we van hen hebben gekregen, door kruisingen die tienduizenden jaren geleden hebben plaatsgevonden,” merkt Adhikari op.
Inheems Amerikaans
En nu kunnen we aan die lijst van genetische erfenis ook een grotere pijngevoeligheid toevoegen. Overigens beschikken we niet allemaal over deze akelige Neanderthaler-genen. Zo blijkt dat de mutaties vrij zeldzaam zijn in Europese populaties, maar ze daarentegen zeer vaak voorkomen onder de Latijns-Amerikaanse bevolking. In vervolgonderzoek bogen de onderzoekers zich over genetische gegevens van bijna 6.000 mensen afkomstig uit Brazilië, Chili, Colombia, Mexico en Peru. En na analyse blijkt dat de drie Neanderthaler varianten vaker voorkomen bij mensen met meer inheemse Amerikaanse voorouders. Denk bijvoorbeeld aan de Peruaanse bevolking, waar het gemiddelde percentage inheemse Amerikaanse afkomst 66 procent bedraagt.
Waarom de varianten vaker voorkomen bij groepen met veel inheemse Amerikaanse afkomst is niet helemaal duidelijk. Het team denkt dat dit het gevolg is van zowel toevallige gebeurtenissen als de bevolkingskrimp die zich in de vroege geschiedenis van Amerika voordeed.
Kortom, als je gevoeliger bent voor pijn dan anderen, dan kun je daar wellicht Neanderthalers voor bedanken. “We hebben aangetoond dat verschillen in onze genetische code invloed kunnen hebben op hoe we pijn waarnemen, waaronder genen die we hebben geërfd van Neanderthalers,” concludeert onderzoeker Pierre Faux. Al moeten we ook weer niet de volledige schuld in de schoenen van Neanderthalers schuiven. “Genen zijn slechts een deel van het verhaal,” vervolgt Faux. “Andere factoren zoals onze omgeving, eerdere ervaringen en onze geestelijke gesteldheid spelen ook een rol.”
