Neanderthaler was niet kieskeurig: werd dat zijn ondergang?

Neanderthalers en moderne mensen stelden elk op geheel eigen wijze de menukaart vast, zo toont nieuw onderzoek aan.

Duitse onderzoekers bestudeerden de tanden van Neanderthalers en mensachtigen om te achterhalen wat ze aten. De bestudeerde tanden werden op 37 verschillende plekken gevonden en waren tussen de 500.000 en 12.000 jaar oud.

Neanderthalers
De analyse van de onderzoekers suggereert dat de Neanderthalers hun dieet aanpasten aan wat er qua eten voorhanden was. Op de steppe aten ze voornamelijk vlees. In de bossen nuttigden ze verschillende soorten planten en in een weer ander landschap bestond hun dieet uit vlees, planten en noten. Regelmatig maakten de Neanderthalers mee dat het landschap waarin ze leefden, veranderde. “Koudere en warmere perioden wisselden elkaar af en veranderden het landschap opnieuw en opnieuw,” legt onderzoeker Sireen El Zaatari uit. “Soms was het een steppe en op een ander moment een bos.” En de Neanderthalers pasten hun dieet daar dus op aan.

Moderne mensen
Moderne mensen pakten het anders aan. Zij waren een stuk kieskeuriger, zo getuigen hun tanden. Zij hielden vast aan hun dieet. Natuurlijk waren ook zij slachtoffer van klimaatveranderingen en de daarmee samenhangende veranderingen in het landschap. Ook hun steppe werd soms een bos of omgekeerd. Maar hun dieet bleef hetzelfde. Zo zijn er aanwijzingen gevonden dat moderne mensen zelfs op de steppe een groot deel van hun dieet uit planten lieten bestaan. “Om daartoe in staat te zijn, ontwikkelden ze bijvoorbeeld gereedschappen om de wortels uit de grond te krijgen,” stelt El Zaatari.

Wel flexibel, toch uitgestorven
Het onderzoek schoffelt het idee dat Neanderthalers niet flexibel waren, van tafel. Ze lijken juist heel goed in staat te zijn geweest om zich aan te passen. En toch verdwenen ze rond 40.000 jaar geleden – na honderdduizenden jaren succesvol te zijn geweest in Eurazië – van de kaart. Hoe dat precies is gekomen, daarover tasten onderzoekers in het duister. Vaststaat dat het uitsterven van de Neanderthalers ongeveer samenvalt met het moment waarop moderne mensen vanuit Afrika Europa binnenkwamen.

De onderzoekers stellen dat het dieet mogelijk ook een rol heeft gespeeld in het uitsterven van de Neanderthalers. Het lijkt erop dat moderne mensen om hun dieet in een veranderde wereld vast te kunnen houden, gereedschappen ontwikkelden, terwijl de Neanderthalers in diezelfde veranderende wereld gewoon hun dieet aanpasten. Dat laatste ging honderdduizenden jaren op rij goed, maar toen kwamen de moderne mensen. “Als de verschillende dieetstrategieën rond de tijd dat ze (de Neanderthalers en de moderne mensen, red.) elkaar ontmoetten, al ontstaan waren, dan hebben moderne mensen wellicht een streepje voor gehad,” aldus El Zaatari.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd