Er is al veel aandacht geweest voor de impact die enorme branden in de Amazone, Australië en de VS op dieren hebben. Maar hun impact op mensen blijkt ook niet gering.
In de afgelopen jaren hebben we een aanzienlijke toename van het aantal en de grootte van natuurbranden gezien. Denk nog maar eens terug aan de verwoestende branden die Australië in 2019 en 2020 teisterden, de 1,2 miljoen hectare die in de Amerikaanse staat Californië sinds 2019 in vlammen op is gegaan of de uitgestrekte branden in het Amazoneregenwoud. Zelfs in het normaal gesproken ijzige Siberië hebben al maar liefst 190 branden gewoed, waarbij er recordbrekende hoeveelheden kooldioxide vrijkwam.
Dieren
We weten dat deze verwoestende branden zo vernietigend zijn, dat dit vele soorten planten, dieren en andere organismen in gevaar hebben gebracht. Miljoenen, zo niet miljarden vogels, zoogdieren en reptielen worden tijdens dergelijke natuurbranden getroffen; direct door sterfte of indirect door het verlies van leefgebied. Er is dan ook al veel aandacht geweest voor de impact die enorme branden in de Amazone, Australië en de VS op dieren hebben. Maar ook hun impact op mensen blijkt niet gering, zo toont nieuw onderzoek aan.
Verband
In een nieuwe studie hebben onderzoekers de wereldwijde impact van door bosbranden veroorzaakte luchtvervuiling op mensen bestudeerd. Hierbij onderzochten ze ook de sterfgevallen. De onderzoekers analyseerden gegevens van meer dan 65,6 miljoen sterfgevallen in 749 steden verspreid over 43 landen en regio’s tussen 1 januari 2000 en 31 december 2016. En de resultaten zijn zorgelijk. Zo blijkt dat er jaarlijks meer dan 33.500 doden vielen die rechtstreeks in verband kunnen worden gebracht met natuurbranden.
PM.2.5
Het team ontdekte een duidelijk verband tussen kortdurende blootstelling aan fijne deeltjes (met name PM2.5) en een toename van ziekenhuisopnames en sterfte. Tijdens natuurbranden ontstaat er heel veel rook. En in deze rook zit fijnstof PM2.5: ultrafijne deeltjes en roet met een diameter van 2,5 micrometer of kleiner. Deze verontreinigende stoffen zijn erg zorgwekkend. Ze komen onder andere vrij tijdens de verbranding van fossiele brandstoffen waaronder benzine, diesel en andere brandstoffen zoals steenkool, olie en biomassa, maar dus ook tijdens verwoestende natuurbranden. Wanneer dit vrijkomt tijdens natuurbanden is het zelfs giftiger dan wanneer ze tijdens stadsbranden de lucht in worden geblazen. Dat heeft te maken met de chemische samenstelling, de kleinere deeltjesgrootte en de bijbehorende hoge temperaturen.
Gezondheidsproblemen
Deze fijne deeltjes wil je liever niet inademen. Zo is bekend dat ze ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. Ze houden verband met verschillende ernstige gezondheidsproblemen, zoals hart- en longaandoeningen, kanker en ademhalingsproblemen. Zelfs kortdurende blootstelling aan PM.2.5 kan astma, hartaanvallen, beroertes, verminderde longfunctie, ziekenhuisopnames en vroegtijdig overlijden veroorzaken.
Gevolgen
Volgens de onderzoekers kunnen bosbranden aan de ene kant directe gevolgen hebben voor de menselijke gezondheid. Denk aan verwondingen en de impact van dergelijke vernietigende gebeurtenissen op je geestelijke gesteldheid. Maar het heeft dus ook een wat indirecter gevolg. “De giftige rook die vrijkomt tijdens de branden kan wel 2000 tot 2500 kilometer opstijgen en zo grote afstanden afleggen,”zegt onderzoeker Yuming Guo. “Hierdoor worden ook mensen duizenden kilometers verderop bedreigd.” Deze mensen, die zich verre van het plaats delict bevinden, blijken dus alsnog schadelijke, vervuilende deeltjes afkomstig van natuurbranden in te ademen.
Landen
Dit leidt onder andere in Brazilië tot een forse stijging van het aantal ziekenhuisopnames. Zo berekenden de onderzoekers dat er elk jaar zo’n 47.000 Brazilianen in het ziekenhuis worden opgenomen als gevolg van door natuurbranden veroorzaakte luchtvervuiling. Het gaat dan met name om kinderen van vier jaar en jonger, kinderen tussen de vijf en negen jaar en mensen van 80 jaar en ouder. Maar zoals gezegd kost het wereldwijd ook tienduizenden mensenlevens. De onderzoekers maakten tevens een lijst van landen waar de meeste doden vallen. Bovenaan deze lijst vinden we Japan (met meer dan 7000 jaarlijkse sterfgevallen in 47 steden), Mexico (meer dan 3000 doden in 10 steden), China (meer dan 1200 doden in 15 steden), Zuid-Afrika (meer dan 5200 doden in 52 steden), Thailand (bijna 5400 doden in 62 steden) en de Verenigde Staten (met bijna 3200 doden in 210 steden).
Hoewel dat alarmerende cijfers zijn, is het de vraag of daar op korte termijn iets aan te veranderen valt. “Het risico op bosbranden zal naar verwachting toenemen naarmate klimaatverandering verergert,” stelt Guo. Volgens de onderzoekers zouden beleidsmakers en gezondheidswerkers zich bewuster moeten zijn van de luchtvervuiling die natuurbranden veroorzaken. “We zouden meer maatregelen moeten nemen om blootstelling te verminderen,” zo schrijven ze. “Denk aan doeltreffend beleid om vegetatie beter te beschermen en klimaatverandering zo veel mogelijk te beperken.”
