Ons geduld wordt nog wat langer op de proef gesteld; de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie heeft besloten de eerstvolgende maanlanding om veiligheidsredenen uit te stellen.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie heeft een missie: opnieuw mensen op de maan zetten. Het is – ondanks dat de Amerikanen het natuurlijk al vaker gedaan hebben (zie kader) – een behoorlijk ambitieus plan. Toch dacht NASA dat oorspronkelijk ergens in de loop van 2024 wel voor elkaar te kunnen boksen. Maar dat bleek al snel té ambitieus. Zo liet NASA in 2021 al doorschemeren dat 2024 te snel kwam, want niet alleen de ontwikkeling van het lanceersysteem en maanlander liep vertraging op; ook de ruimtepakken die speciaal voor de nieuwe maanmissie ontwikkeld werden, zouden pas op zijn vroegst in 2025 klaar zijn. En daarmee was een bemande ruimtevlucht naar het oppervlak van de maan in 2024 eigenlijk al van tafel.
Binnen het ruimtevaartprogramma Apollo werkte de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA tussen 1961 en 1972 aan bemande maanlandingen. De eerste bemande maanlanding vond plaats in juli 1969: toen zetten astronauten Neil Armstrong en Buzz Aldrin als eersten voet op onze natuurlijke satelliet. Daarna volgden nog vijf maanlandingen, waarvan de laatste in december 1972 plaatsvond. Inmiddels zijn we 52 jaar verder en kriebelt het opnieuw bij de Amerikanen en daarom heeft het Apollo-programma een zusje gekregen: het Artemis-programma, gericht op een terugkeer naar de maan. Maar waarom willen de Amerikanen eigenlijk zo graag terug naar onze natuurlijke satelliet? Eigenlijk is de terugkeer naar de maan geen doel op zich, maar een soort tussenstop op weg naar een verder gelegen bestemming: Mars. Uiteindelijk hoopt NASA namelijk een permanente basis op de maan op te richten waar mensen langdurig kunnen vertoeven en zo de kennis en kunde op kunnen doen die nodig is om in een later stadium een soortgelijk avontuur op Mars aan te kunnen gaan.
2026
Een bemande landing op de maan in 2024 bleek dus al snel een brug te ver. Maar misschien dat 2025 wel haalbaar zou zijn? De laatste hoop daarop is sinds gisteren echter vervlogen. In een verklaring heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie namelijk laten weten dat een bemande maanlanding niet eerder mogelijk is dan september 2026.
Veiligheidsredenen
De bemande maanlanding is om veiligheidsredenen uitgesteld, zo legt NASA-baas Bill Nelson uit. “We keren op een heel nieuwe manier terug naar de maan en de veiligheid van onze astronauten heeft de hoogste prioriteit.”
Testvlucht
Voor wie het Artemis-programma een beetje gevolgd heeft, komt uitstel van de eerste bemande missie naar het maanoppervlak (ook wel aangeduid als Artemis III) ongetwijfeld niet als een verrassing. Want de landing heeft nogal wat om het lijf. Zo gaat NASA – zoals Nelson hierboven al opmerkte – op een heel nieuwe manier naar de maan, namelijk met behulp van een gloednieuw lanceersysteem (SLS), een gloednieuw ruimtevaartuig (Orion) en ook nog eens een gloednieuwe maanlander (waarvan de bouw overigens door NASA is uitbesteed. De ontwikkeling van SLS en Orion ging niet altijd over rozen en de eerste testvlucht vond uiteindelijk ook later plaats dan verwacht; namelijk pas in de loop van 2022, in plaats van in 2021. Die onbemande testvlucht ging ook nog niet helemaal goed. Zo waren er wat problemen met het hitteschild van Orion – van essentieel belang tijdens de terugkeer naar de aarde – die nog onderzocht worden. De bevindingen van dat onderzoek worden pas in de lente verwacht. Ook zijn er tijdens de testvlucht wat problemen boven komen drijven met de ventilatiesystemen en temperatuurregeling die nog moeten worden opgelost.
Artemis II
Pas als NASA er echt vertrouwen in heeft dat SLS en Orion veilig genoeg zijn om astronauten richting de maan te vervoeren, is het tijd voor Artemis II. Tijdens deze missie zullen astronauten voor het eerst plaatsnemen in Orion en een rondje om de maan vliegen. Deze missie staat – volgens de gisteren aangekondigde tijdlijn – voorlopig gepland voor september 2025. Door de daaropvolgende missie – Artemis III: de bemande maanmissie – vervolgens een jaar later in te plannen, verwacht NASA voldoende tijd te hebben om lessen die uit Artemis II kunnen worden getrokken, toe te kunnen passen op Artemis III.
Commerciële partners
Maar met de nieuwe tijdlijn gunt NASA niet alleen zichzelf meer tijd. Want in tegenstelling tot het Apollo-programma voert NASA het Artemis-programma niet op eigen houtje uit; de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie denkt de ambitieuze plannen alleen werkelijkheid te kunnen maken met behulp van ruimtevaartbedrijven. Zo heeft SpaceX bijvoorbeeld opdracht gekregen om een maanlander te ontwikkelen. Het idee is dan dat astronauten door NASA’s SLS en Orion in de ruimte worden gebracht, daar overstappen op de door SpaceX gemaakte maanlander en daarmee afdalen naar het maanoppervlak. Door de eerste bemande maanmissie uit te stellen, gunt NASA ook SpaceX – en andere commerciële partners die een rol spelen in het Artemis-programma – meer tijd om te testen en de veiligheid van hun product te vergroten.
Geduld
En zo wordt ons geduld dus nog even op de proef gesteld. En niet alleen als het gaat om de eerste bemande Artemis-missies. Ook de bouw van de Lunar Gateway (zie kader) loopt namelijk vertraging op.
Om een permanente basis op de maan te kunnen realiseren, werkt NASA – onder meer samen met de Europese ruimtevaartorganisatie – eveneens aan een Lunar Gateway: een ruimtestation dat straks in een baan om de maan gaat cirkelen. Het ruimtestation moet communicatie tussen de aarde en de maanbasis mogelijk maken, maar ook gebruikt worden voor ruimteonderzoek. Daarnaast is NASA van plan om toekomstige missies naar Mars vanaf de Lunar Gateway te laten vertrekken.
Oorspronkelijk zou de bouw van de Lunar Gateway in oktober 2025 aanvangen. Maar ook dat is te ambitieus, zo moet NASA erkennen. En daarom wordt nu onderzocht welke latere startdatum haalbaar is. Daarbij houdt NASA echter wel Artemis IV in gedachten: tijdens deze missie – vooralsnog gepland voor 2028 – zou de leef- en werkruimte voor astronauten aan de eerste onderdelen van de Lunar Gateway gekoppeld moeten worden. Voor die tijd zouden de eerste onderdelen van de Lunar Gateway dan ook in ieder geval in een baan om de aarde moeten zijn geplaatst.
Er is dus een nieuwe tijdlijn voor Artemis. Maar het lijkt verstandig om die vooralsnog met potlood in je agenda te zetten. Want NASA heeft gelijktijdig aangekondigd regelmatig na te gaan of die nieuwe tijdlijn nog wel haalbaar is. Dat hangt zoals gezegd niet alleen van de voortgang van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie af, maar ook van die van andere bedrijven die bepaalde hardware tijdig moeten (kunnen) leveren. En zo houdt NASA dus weinig subtiel een slag om de arm. Maar, zo merkt de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie tegelijkertijd bijna poëtisch op, ondertussen zijn we vandaag wel dichter bij een terugkeer naar de maan dan we ooit zijn geweest. En daar is dan natuurlijk weer geen speld tussen te krijgen.
