Nanobal vol eiwitten: nieuw vaccin werkt tegen toekomstige coronavarianten

Op de volgende uitbraak van een coronavirus zijn we in ieder geval beter voorbereid dan in 2019. Onderzoekers hebben op basis van nanotechnologie namelijk een nieuw vaccin ontwikkeld dat bij muizen bescherming biedt tegen een groot aantal coronavarianten, zelfs versies van het virus die nog niet bestaan. 

Virologen van Cambridge en Oxford noemen de nieuwe benadering ‘proactieve vaccinologie’. Dit houdt in dat een vaccin wordt ontwikkeld om een virus te bestrijden dat nog niet is opgedoken of gemuteerd. Het nieuwe vaccin traint het immuunsysteem van het lichaam, zodat het bepaalde stukjes van acht verschillende coronavirussen kan herkennen. Het gaat hierbij om SARS-CoV-1, SARS-CoV-2, en verschillende andere varianten die momenteel circuleren in vleermuiskolonies. Het gevaar bestaat dat ze overspringen op de mens en een pandemie veroorzaken.

Nanotechnologie
Het nieuwe nanovaccin is zo effectief, omdat de virusonderdelen waarop het vaccin zich richt bij veel verschillende coronastammen voorkomen. Door het immuunsysteem te trainen om deze delen aan te vallen, is het bestand tegen allerlei andere coronavirussen, inclusief varianten die nog niet zijn geïdentificeerd. Zo bevat het nieuwe vaccin geen sporen van het SARS-CoV-1-virus, dat in 2003 de SARS-uitbraak veroorzaakte, maar wekt het wél een immuunreactie op tegen dat type coronavirus.

“We zijn met man en macht bezig om een vaccin te ontwikkelen dat ons beschermt tegen de volgende coronapandemie. En we doen ons best om het eindproduct helemaal klaar en getest te hebben voordat de pandemie zelfs maar is begonnen”, legt hoofdonderzoeker Rory Hills van Cambridge uit. “We hebben daarom een vaccin gemaakt dat werkt tegen een breed scala aan coronavirussen, inclusief varianten waarvan we nog nooit gehoord hebben.”

Een stap voor
“We hoeven niet te wachten tot er nieuwe coronavirussen opduiken. We weten zoveel over de virussen en de verschillende immuunreacties van het lichaam, dat we nu aan de slag kunnen met de ontwikkeling van vaccins tegen onbekende coronavirussen”, vertelt farmacologieprofessor aan Cambridge, Mark Howarth. “Wetenschappers hebben geweldig werk verricht door tijdens de laatste pandemie onder immense tijdsdruk een uiterst effectief coronavaccin te produceren, maar helaas kwam dit voor veel mensen te laat. De wereld kende een enorme crisis met een gigantisch aantal doden tot gevolg. We moeten uitzoeken hoe we het in de toekomst nog beter kunnen doen en een belangrijk onderdeel daarvan is om vooraf al te beginnen met het bouwen van de vaccins. Er is geen tijd te verliezen.”

Het zogenoemde Quartet Nanocage-vaccin bestaat uit nanodeeltjes vol proteïnen. Dit zijn microscopisch kleine eiwitballen die bij elkaar worden gehouden door ongelooflijk sterke moleculaire banden. Aan deze nanodeeltjes zijn ketens van verschillende virale antigenen bevestigd met behulp van een revolutionaire ‘eiwitsuperlijm’. Deze ketens bevatten meerdere antigenen, die het immuunsysteem trainen om specifieke virusdeeltjes te herkennen en aan te vallen. Deze deeltjes zijn onderdeel van een groot aantal coronavirussen.

Eenvoudig van opzet
Het is de onderzoekers gelukt om met het nieuwe vaccin een brede immuunrespons op te wekken, zelfs bij muizen die al immuun waren gemaakt voor coronavariant SARS-CoV-2. Het vaccin is bovendien veel eenvoudiger van opzet dan andere breed beschermende vaccins die momenteel in ontwikkeling zijn. De onderzoekers denken dat de route naar klinische proeven op de mens en een werkzaam eindproduct daardoor aanzienlijk wordt versneld. En nog beter: de onderliggende technologie kan ook worden ingezet bij de ontwikkeling van vaccins tegen allerlei andere ziekteverwekkers.

Alles-in-een-vaccin
De wetenschappers hebben dus een nieuw alles-in-een-vaccin tegen corona ontwikkeld. Conventionele vaccins bevatten een enkel antigeen om het immuunsysteem mee te trainen en kunnen zich daarom slechts op één specifieke virusvariant richten. Dit biedt in de regel geen of onvoldoende bescherming tegen andere bestaande coronavarianten of tegen ziekteverwekkers die opeens uit het niets opduiken en veel slachtoffers maken. Het nieuwe vaccin werkt dan wel.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd