En die boeren van het zwarte gat zijn waarschijnlijk van grote invloed op het sterrenstelsel eromheen.
Het zwarte gat in kwestie bevindt zich in het kleine sterrenstelsel NGC 5195. Dit sterrenstelsel is aan het fuseren met een groter spiraalsterrenstelsel: NGC 5194. Ze bevinden zich op ongeveer 26 miljoen lichtjaar van de aarde.
Boogvormige structuren
Met behulp van röntgenobservatorium Chandra hebben onderzoekers nu ontdekt dat het zwarte gat flinke uitbarstingen veroorzaakt. Chandra laat zien dat zich dicht bij het centrum van NGC 5195 twee boogvormige structuren bevinden. “We denken dat deze bogen de overblijfselen zijn van twee enorme uitbarstingen waarbij het zwarte gat heet gas in het sterrenstelsel blies,” vertelt onderzoeker Christine Jones. Dat hete gas veegt – als een sneeuwschuiver – koel gas uit de kern van het sterrenstelsel naar buiten. “Deze activiteit heeft waarschijnlijk een groot effect op het sterrenstelsel.”
Boertje
“Astronomen stellen vaak dat zwarte gaten sterren en gas ‘eten’,” vertelt onderzoeker Eric Schlegel. “Blijkbaar kunnen zwarte gaten na hun maaltijd ook boeren. Onze observatie is belangrijk, omdat dit in het jonge universum waarschijnlijk heel vaak gebeurde en de evolutie van sterrenstelsels zo werd aangepast. Het is gebruikelijk dat een zwart gat na een maaltijd gas uitstoot, maar het is heel zeldzaam dat we het van zo dichtbij kunnen bekijken.”
Vernietigen en creëren
Zwarte gaten worden vaak gezien als vernietigende krachten die alles wat de dicht bij hen in de buurt komt, verorberen. En het zwarte gat dat onderzoekers nu bestudeerd hebben, zet inderdaad een rem op de geboorte van nieuwe sterren. Omdat koel gas uit het hart van het sterrenstelsel verjaagd wordt, zullen daar niet zo snel nieuwe sterren ontstaan. Tegelijkertijd kunnen zwarte gaten ook nieuwe objecten creëren, zo stellen de onderzoekers. Zo heeft de buitenste boogvormige structuur met zijn sneeuwschuiver-achtige beweging voldoende materiaal verzameld om de totstandkoming van nieuwe sterren te bevorderen.
Maar waardoor ontstaan de boeren van dit zwarte gat? De onderzoekers schrijven ze toe aan de interactie tussen NGC 5195 en NGC 5194. Waarschijnlijk is tijdens die interactie gas in het zwarte gat terechtgekomen. De energie die daarbij gegenereerd werd, leidde tot de waargenomen uitbarstingen of ‘oprispingen’.
