Nu maar hopen dat de landing op Mars beter verloopt dan tijdens de generale repetitie in 2016!
Het gaat een drukke boel worden op Mars. Niet alleen scharrelen er op het oppervlak verscheidende Amerikaanse Marsrovers rond, ook de Chinezen, Arabische Emiraten en India zijn met rovers en sondes op en rondom de planeet te vinden. Dit jaar komen er nóg twee bezoekers bij. Want binnenkort wordt – na wat vertraging – dan toch eindelijk de ExoMars-missie gelanceerd, bestaande uit de langverwachte Rosalind Franklin rover én lander Kazachok.
Rosalind Franklin
Al enige tijd kijken velen reikhalzend naar de lancering van de door de Europese en Russische ruimtevaartorganisaties samengestelde ExoMars-missie uit. En dat is ook niet zo verwonderlijk. Want mogelijk stuit de Rosalind Franklin rover wel op buitenaards leven!
Rosalind Franklin zal specifiek op zoek gaan naar sporen van leven op Mars. De rover, die naar verwachting enkele kilometers zal gaan afleggen, is uitgerust met een boor, waarmee ie tot wel twee meter diep onder het oppervlak van Mars kan gluren. Opgeboorde materialen kunnen aan boord van de rover worden geanalyseerd en onderzocht op de aanwezigheid van leven en/of bouwstenen daarvoor. En dat is niet eens zo’n gekke gedachte. Het zou namelijk best kunnen dat er onder de grond levensvormen bestaan die zich – tamelijk beschermd tegen kou en straling – tot op de dag van vandaag nog weten te redden. En anders kunnen er misschien wel resten worden aangetroffen van reeds uitgestorven Martianen.
Kazachok
Rosalind de rover zal echter niet alleen naar de rode planeet afreizen. De door ESA gebouwde Marsrover wordt namelijk vergezeld door een Marslander die de Russen in elkaar hebben geknutseld. En terwijl Rosalind onder het oppervlak gaat turen, zal Marslander Kazachok – wat letterlijk ‘kleine kozak’ betekent en verwijst naar de vrolijke Russische volksdans – op één plek blijven om het klimaat, de atmosfeer en de mogelijke aanwezigheid van grondwater op de landingsplaats te onderzoeken.
Thales Alenia Space
De missie kan gezien worden als een vervolg op de missie die de Europeanen en Russen in 2016 op poten zetten. Toen stuurden ze de Trace Gas Orbiter en Marslander Schiaparelli naar de rode planeet. De orbiter nestelde zich keurig in een baan rondom Mars en zal straks door Rosalind Franklin gebruikt worden om vanaf het oppervlak van Mars contact te leggen met de aarde. Met Marslander Schiaparelli – bedoeld om de benodigde technologie voor de huidige missie te demonstreren – liep het minder goed af. De lander spatte uit elkaar op het oppervlak van de rode planeet.
Wat ging er mis?
De crash van Schiaparelli is naderhand grondig onderzocht. De landingsmodule was namelijk een proefkonijn om te testen of het landingsmechanisme werkt. En dat bleek helaas niet het geval. Waarschijnlijk zorgde een error ervoor dat de Schiaparelli-module de stuwraketten te vroeg uitschakelde, terwijl deze zich nog een paar kilometer boven het oppervlak bevond. En dus sloeg de module te pletter en spatte op het Martiaanse oppervlak uiteen in duizenden stukjes. Gelukkig hebben wetenschappers een paar jaar de tijd gehad om het landingsmechanisme te verbeteren. En dus zijn de onderzoekers hoopvol gestemd. Toch zal deze akelige ervaring ongetwijfeld voor wat extra gezonde spanning zorgen tijdens de afdaling van Rosalind Franklin en Kazachok.
Vertraging
Overigens hadden Rosalind Franklin en Kazachok eigenlijk nu al op Mars rond moeten struinen. Helaas mocht dat niet zo zijn. In maart 2020 kwamen de teams met het nieuws dat de lancering in goed overleg was uitgesteld naar 2022. De belangrijkste reden voor het onverhoopte uitstel was omdat de ruimtevaartorganisaties meer tijd nodig hadden om alle onderdelen en instrumenten waaruit de rover is opgebouwd grondig te kunnen testen. Maar ook het coronavirus dat destijds al flink in Europa huishield, speelde een rol. En dus zat er niets anders op dan de lancering twee jaar vooruit te schuiven.
Maar dit jaar gaat het dan eindelijk toch gebeuren. Rosalind Franklin en Kazachok zullen aan boord van een Proton-M-raket gelanceerd worden vanuit het Kosmodroom van Bajkonoer in Kazachstan; de grootste raketlanceerplaats ter wereld. Naar verwachting zal de lancering ergens tussen 20 september en 1 oktober 2022 plaatsvinden. Vervolgens komen Rosalind Franklin en Kazachok na een reis van negen maanden, rond 10 juni 2023, aan op Mars.
Landingsplek
De precieze landingsplek is zorgvuldig door de twee ruimtevaartorganisaties uitgezocht. Zo zullen de rover en de lander voet aan de grond zetten in een gebied dat Oxia Planum wordt genoemd. Oxia Planum bevindt zich nabij de evenaar van Mars en is een wat lager gelegen gebied. Observaties vanuit de ruimte onthullen dat Oxia Planum rijk is aan klei-achtige mineralen die ongeveer vier miljard jaar geleden zijn gevormd. Aangezien deze mineralen alleen in combinatie met water kunnen zijn ontstaan, gaan onderzoekers ervan uit dat Oxia Planum ooit behoorlijk wat water bevatte. En waar water was, was mogelijk ook leven…
Of dat daadwerkelijk het geval is, zullen we dus mogelijk over enkele jaren weten. Mars zal de komende tijd dus nog even in de schijnwerpers staan. Overigens is de rode planeet al eeuwenlang een bron van verwondering. Sinds het begin van het ruimtetijdperk hebben toonaangevende ruimtevaartnaties met moderne technologie geprobeerd de mysteries van Mars te onthullen. Sinds het begin van de jaren zestig zijn er zelfs meer dan 40 missies naar de rode planeet gestuurd. Mars is van bovenaf onderzocht, maar er zijn ook al meerdere robotverkenners op het stoffige terrein afgeleverd. En verkennen, dat gaan ook Rosalind Franklin en Kazachok doen. Wat ze zullen aantreffen? Misschien wel zaken die we nu nog niet eens voor mogelijk kunnen houden.
