Dankzij extreem scherpe beelden is het toch gelukt om door de dikke wolk van kosmisch stof heen te turen.
Het heeft een tijdje geduurd, maar het is onderzoekers gelukt om het overblijfsel van de spectaculaire supernova 1987A te ontdekken. Astronomen hadden het vermoeden dat de explosie heeft geleid tot het ontstaan van een neutronenster. Maar die leek zich niet makkelijk prijs te geven. Onderzoekers komen nu echter met groot nieuws. Want de neutronenster is gespot!
Op 23 februari 1987 bereikte het licht van supernova SN 1987A de aarde. De explosie vond op een afstand van 168.000 lichtjaar plaats in de zogenoemde Grote Magelhaense Wolk. Het was een bijzondere supernova-explosie, vooral omdat het de meest nabije supernova was in bijna 400 jaar (sinds Keplers supernova in het jaar 1604). In het geval van SN 1987A ontplofte een blauwwitte superreus. De ster had een middellijn die 40 maal groter was dan de middellijn van de zon. SN 1987A bereikte een magnitude van 2,8, waardoor het hemellichaam op het zuidelijk halfrond met het blote oog te zien was.
Bekijk in deze video een simulatie van supernova 1987A.
Meer dan dertig jaar lukte het astronomen niet om de neutronenster – de ingestorte overbleven kern van een gigantische ster – van supernova 1987A te lokaliseren. En op zich is dat ook niet heel vreemd. Deze neutronenster ligt namelijk verborgen in een dikke wolk van kosmisch stof. Toch begonnen verschillende astronomen te twijfelen en vroegen ze zich af of we de levenscyclus van een ster eigenlijk wel goed begrijpen; ontstaan er daadwerkelijk neutronensterren uit supernova-explosies?
Neutronenster
De onderzoekers kwamen in de nieuwe studie, gepubliceerd in het vakblad The Astrophysical Journal, met zwaar geschut. Met behulp van extreem scherpe en gevoelige beelden gemaakt met de Atacama Large Millimeter / submillimeter Array (ALMA) -telescoop in de Atacama-woestijn in Noord-Chili, nam een onderzoeksteam de beroemde supernova nog eens goed onder de loep. Hun oog viel op een bepaald stuk van de stofwolk die helderder is dan de omgeving en overeenkomt met de vermoedelijke locatie van de neutronenster.
Verstopt
Na nogmaals goed turen komen de onderzoekers met het verlossende antwoord. “Voor het eerst kunnen we bevestigen dat er een neutronenster in het restant van de supernova verstopt zit,” aldus hoofdonderzoeker Phil Cigan. “Het licht ervan is versluierd door een dikke stofwolk die het directe licht van de neutronenster op veel golflengtes blokkeert. Dit kun je vergelijken met mist die het licht van een schijnwerper maskeert.” Hoewel het licht van de neutronenster wordt tegengehouden door de dikke stofwolk, is het submillimeter licht wel waar te nemen met de extreem gevoelige ALMA-telescoop. En daarmee is het bewijs voor het bestaan van de neutronenster in supernova 1987A geleverd.
De vondst is erg interessant. Want het betekent dat we steeds beter de levenscycli van sterren beginnen te doorgronden. “Onze bevindingen stellen astronomen in staat om beter te begrijpen hoe het einde van massieve sterren eruit ziet en daarbij dus neutronensterren achterlaten,” aldus onderzoeker Mikako Matsuura. Ook supernova 1987A gedraagt zich dus volgens het boekje. “We zijn ervan overtuigd dat de neutronenster zich achter de wolk ophoudt. Misschien als deze stofwolk in de toekomst langzaam begint op te lossen, we de neutronenster voor het eerst écht kunnen zien.”
