Mogelijk vallen er straks meer slachtoffers door klimaatverandering dan door infectieziekten vandaag de dag.
Dat de wereld opwarmt, zal je niet zijn ontgaan. Ook deze zomer worden er weer recordbrekende temperaturen aangetikt. Afgelopen juni behoorde bijvoorbeeld tot de warmste maanden sinds het begin van de metingen en een weerstation in het Amerikaanse Death Valley klokte een verzengende 53,3 graden Celsius: één van de hoogste temperaturen op aarde ooit. Hoewel we nu voornamelijk de strijd aangaan tegen het coronavirus, ligt een klimaatcrisis slechts om de hoek. Onderzoekers stellen namelijk in een nieuwe studie dat warmere temperaturen één van de belangrijkste bedreigingen voor de volksgezondheid zullen zijn tegen het einde van de eeuw.
Miljoenen doden
Volgens de onderzoekers zullen stijgende temperaturen als gevolg van klimaatverandering tegen 2100 wereldwijd jaarlijks tientallen miljoenen levens eisen. Als we niets doen om onze uitstoot in te dammen, zullen er mogelijk 73 doden per 100.000 mensen vallen. Dit is vergelijkbaar met het huidige sterftecijfer voor alle infectieziekten (inclusief tuberculose, hiv / aids, malaria, dengue, gele koorts en ziekten die worden overgedragen door teken, muggen en parasieten), die wereldwijd verantwoordelijk zijn voor 74 doden per 100.000 personen. Maar dat is nog niet eens het enige. “Onze gegevens tonen aan dat klimaatverandering naar verwachting vijf keer dodelijker is dan recente Amerikaanse griepseizoenen,” zegt onderzoeker Michael Greenstone. “In arme, hete landen is de hitte mogelijk zelfs nog bedreigender voor de gezondheid dan kanker en hartaandoeningen vandaag de dag.”
Arme landen
Arme landen zullen inderdaad het hardst door de klimaatcrisis worden getroffen. In Ghana, Bangladesh, Pakistan en Soedan zou klimaatverandering tegen het einde van de eeuw bijvoorbeeld verantwoordelijk kunnen zijn voor nog eens 200 of meer doden per 100.000 mensen. “Arme gemeenschappen hebben niet de middelen om zich aan te passen, waardoor ze uiteindelijk veel sneller sterven door opwarming,” legt onderzoeker Tamma Carleton uit. “Rijke landen kunnen meer geld uitgeven om zichzelf te beschermen.”
Kinderen
De onderzoekers benadrukken dat de dodelijke dreiging van klimaatverandering niet moet worden beschouwd als iets dat in de verre toekomst op ons wacht. “We onderzoeken het overlijdensrisico van onze eigen kinderen,” zegt onderzoeker Solomon Hsiang. “Het hedendaagse tienjarige kind wordt in 2075 65 jaar. Elk daaropvolgend jaar zal deze persoon worden geconfronteerd met dodelijke dreigingen als gevolg van klimaatverandering. Het nalaten van het nemen van maatregelen verschilt niet veel van het rondrijden met je kinderen zonder veiligheidsgordel: je brengt hun leven in gevaar.”
Onderzoekers wezen er al eerder op dat klimaatverandering op dit moment al de gezondheid van onze kinderen aantast. Zo lijkt met name de volgende generatie de dupe te worden van het veranderende klimaat. Naarmate de temperatuur stijgt, zullen bijvoorbeeld ook de oogsten krimpen waardoor de voedselveiligheid in gevaar komt en voedselprijzen stijgen. Ook zal een kind dat vandaag geboren wordt gedurende zijn of haar leven meer giftige lucht inademen. Naarmate het steeds warmer wordt, zullen ook meer mensen ondervoed raken. Zo blijkt dat elke graad dat het warmer wordt, het aantal mensen met ondervoeding met 2,5 procent toeneemt. Een kind dat vandaag geboren wordt zal bovendien meer ernstige overstromingen, langdurige periodes van droogte en bosbranden meemaken. Het betekent dat we nu actie moeten ondernemen om de toekomst van onze kinderen veilig te stellen.
Leeftijd en inkomen blijken voornamelijk significante voorspellers van het sterfterisico in verband met klimaatverandering. Een toename van warme dagen blijkt namelijk het meest rampzalig voor ouderen. Mensen die echter in rijke landen wonen, kunnen zich beter tegen de hitte beschermen. Het betekent dat wereldwijd ouderen die op rijkere plekken wonen minder kwetsbaar zijn. Op een warme dag waarop de temperatuur boven de 35 graden Celsius uitsteekt, vallen bijvoorbeeld in de rijkere delen van de wereld 5 doden per 100.000 mensen minder.
Aangepast
Bovendien blijkt dat gemeenschappen die lange tijd aan warmere klimaten zijn blootgesteld, beter zijn aangepast. In de rijke en hete Amerikaanse stad Houston is de impact van een enkele warme dag boven de 35 graden Celsius op het jaarlijkse sterftecijfer half zo groot als het effect van zo’n zelfde hete dag in de vergelijkbaar welvarende, maar koudere stad Seattle. Tegelijkertijd zullen er in de toekomst veel meer verzengende dagen op het toneel verschijnen, wat ook weer zijn weerslag heeft. Het sterftecijfer in de Indiase stad Delhi is bijvoorbeeld het dubbele van dat van Houston, vooral omdat de bevolking niet de middelen heeft voor adaptaties. Bovendien kent Delhi veel meer hete dagen die jaarlijks veel meer levens eisen. Evenzo wordt de stad Accra in Ghana geconfronteerd met een stijging van het aantal hete dagen waarop het kwik boven de 32 graden Celsius stijgt. Dit zal naar verwachting het sterftecijfer van de stad verhogen met ongeveer 19 procent. “Landen worden op verschillende manieren beïnvloedt door extreme temperaturen,” zegt onderzoeker Amir Jina. “We ontdekten dat deze trend zich voort zal zetten en misschien zelfs zal toenemen aangezien aanpassing steeds belangrijker wordt voor het voortbestaan van mensen. Sommigen zullen zelfs moeten kiezen tussen meer betalen voor klimaatadaptaties, of sterven.” Hoewel aanpassing duur is, is dit volgens de onderzoekers wel een krachtige methode om het overlijdensrisico te beperken.
Gematigd terugschroeven
Ondanks de vrij verontrustende bevindingen, stellen de onderzoekers dat we niet bij de pakken neer hoeven te zitten. “Gelukkig kunnen we nog steeds van koers veranderen door de uitstoot agressief te verminderen,” stelt onderzoeker Trevor Houser. Zelfs een gematigde terugdringing van de uitstoot van broeikasgassen die niet voldoet aan de doelstellingen van het Parijse klimaatakkoord, kunnen alsnog zoden aan de dijk zetten. Zo blijkt dat dit het verwachte aantal sterfgevallen tegen het einde van de eeuw met 84 procent kan verminderen (in vergelijking met een scenario van aanhoudende hoge emissies). Prognoses laten zien dat klimaatverandering in dit geval in 2099 verantwoordelijk is voor 11 extra sterfgevallen per 100.000 mensen. En dat is aanzienlijk minder dan als we niets doen.
De bevindingen tonen aan dat we maar beter actie kunnen ondernemen om klimaatverandering een halt toe te roepen. En niet alleen voor onze eigen gezondheid. Zo blijkt dat klimaatverandering het goedkoopst is als we deze tot twee graden Celsius beperken. Dat komt omdat klimaatverandering ook kosten met zich meebrengt. Denk bijvoorbeeld aan de schade die onstuimige stormen en extremer weer veroorzaken. Ook het nemen van maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan kost geld, zoals bijvoorbeeld de vervanging van kolengestookte energiecentrales door windmolenparken. Maar als het ons lukt om de opwarming van de aarde onder de 2 graden Celsius te houden, zijn we het goedkoopst uit.
