In een oude pot ontdekten onderzoekers de eitjes van zweepwormen, wat erop wijst dat ze ooit menselijke uitwerpselen bevatte.
Keramiek is één van de meest gevonden artefacten op Romeinse vindplaatsen. Ook op het Italiaanse eiland Sicilië zijn onderzoekers in een oude Romeinse villa op keramische potten, daterend uit de vijfde eeuw, gestuit. Wegens gebrek aan ander bewijs werden de potten maar ‘voorraadpotten’ genoemd. Maar nu blijkt dat wat de Romeinen in de potten deden – hopelijk – niet lang erin bleef zitten.
Po
In een nieuwe studie bogen onderzoekers zich over korstig materiaal dat was aangekoekt aan de binnenkant van een op Sicilië aangetroffen keramische pot. Met behulp van microscopie troffen de onderzoekers op de oude Romeinse scherven de eitjes van zweepwormen aan. En dat wijst erop dat de Romeinse pot ooit menselijke uitwerpselen bevatte en dus mogelijk als ‘po’ werd gebruikt. “Het was ongelofelijk opwindend om de eitjes van deze parasitaire wormen, 1500 jaar nadat ze op de potten zijn afgezet, te vinden,” aldus onderzoeker Tianyi Wang.
Zweepwormen
Zweepwormen zijn menselijke parasieten die ongeveer vijf centimeter lang zijn en bij geïnfecteerde personen aan de binnenkant van de darmen leven. De eitjes die ze leggen worden vermengd met menselijke poep en zijn waarschijnlijk tijdens een toiletbezoek in de pot gedeponeerd.
Omdat de po waarschijnlijk veelvuldig is gebruikt, vormden mineralen uit urine en uitwerpselen de vrij dikke korstige laag aan de binnenkant van de Romeinse pot. “We ontdekten dat de eitjes van de parasieten verstrikt kwamen te zitten in de lagen mineralen die zich in de pot vormden,” zegt onderzoeker Sophie Rabinow. “Hierdoor zijn ze eeuwenlang bewaard gebleven.”
Romeinse villa
Omdat de pot werd gevonden in een oud badencomplex van de Romeinse villa, gaan de onderzoekers ervan uit dat degenen die de baden bezochten de pot gebruikten wanneer ze naar het toilet moesten. “In de baden zelf waren geen toiletten,” vertelt onderzoeker Piers Mitchell. “Het is duidelijk dat gemak voor de Romeinen belangrijk was.”
Afmetingen
De Romeinen moeten wel vrij lenig zijn geweest om hun behoefte rechtstreeks op de pot te doen. De onderzochte pot is namelijk nog geen 32 centimeter hoog en heeft een diameter van zo’n 34 centimeter. De onderzoekers vermoeden dan ook dat de pot waarschijnlijk onder een houten stoel met gat stond. Vervolgens ploften de uitwerpselen in de op de grond en recht onder de stoel gepositioneerde pot.
Dankzij de studie komen we steeds meer te weten over de toiletgewoonten van de oude Romeinen. Bovendien zou het goed kunnen dat ook veel andere keramische potten daterend uit het Romeinse rijk en die in musea tentoongesteld worden, geen voorraadpotten maar heuse ‘draagbare toiletten’ vertegenwoordigen. “Deze potten kunnen nu met behulp van onze techniek worden bemonsterd om dat te achterhalen,” aldus Mitchell.