Van het beantwoorden van e-mails tijdens een telefoongesprek tot koken terwijl je helpt met huiswerk, multitasken lijkt voor velen van ons dagelijkse kost. Maar hoe goed zijn we er écht in?
Een nieuwe studie van de University of Surrey gooit flink wat zand in de raderen van oude aannames over multitasking. Volgens de onderzoekers is multitasking niet één enkele vaardigheid, maar een combinatie van algemene cognitieve vermogens en taak-specifieke vaardigheden. En dat blijkt dé sleutel tot het begrijpen van de verwarrende resultaten uit eerdere studies, waaronder het hardnekkige idee dat vrouwen beter zijn in multitasken dan mannen.
Drie keer multitasking
Voor het onderzoek onderwierpen de wetenschappers 224 studenten aan negen zorgvuldig geselecteerde multitask-uitdagingen. Die vielen uiteen in drie hoofdcategorieën: tegelijkertijd multitasken, denk aan bellen tijdens het autorijden. Wisselen van taak, bijvoorbeeld schakelen tussen e-mails en inkomende notificaties. En complex multitasken, zoals koken, kinderen in de gaten houden én berichten beantwoorden. Dit vraagt om plannen, prioriteren en geheugen.
Het interessante? Niet iedereen die goed presteerde in de ene categorie, blonk ook uit in de andere. “We onderzochten hoe de prestaties van mensen in verschillende multitask-situaties met elkaar samenhangen”, vertelt onderzoeker dr. Yetta Kwailing Wong. “Als multitasken echt één enkele vaardigheid is, dan zou iemand die goed presteert in de ene situatie ook in de andere uitblinken. Maar dat was niet zo. We zagen juist dat prestaties sterker samenhingen binnen bepaalde typen multitasking dan tussen verschillende typen. Dat wijst erop dat er meerdere onderliggende vaardigheden aan het werk zijn.”
Cruciale nuances
Die nuances zijn essentieel, vooral als je wil begrijpen waarom eerdere studies zulke uiteenlopende conclusies trokken over sekseverschillen. “Ons onderzoek helpt de verwarring daarover te verklaren”, legt dr. Alan Wong uit aan Scientias.nl. “We laten zien dat multitasken niet één enkele vaardigheid is. Iemand kan beter zijn in het ene aspect, maar niet in een ander. Eerdere studies richtten zich vaak op maar één soort taak en kwamen dus tot verschillende conclusies afhankelijk van welke multitasking-vaardigheid ze precies maten.” Met andere woorden: misschien bleken vrouwen ‘beter’ in taakwisselen, maar mannen ‘beter’ in twee dingen tegelijk doen. Het ligt dus niet aan het geslacht, maar aan wat je precies meet.
Goed nieuws: je kunt het leren
Vooral complexe multitasking – taken waarbij je flexibel moet plannen, prioriteren en dingen in je hoofd moet houden – lijkt volgens de onderzoekers relevant voor veel alledaagse situaties. “Denk aan het managen van een huishouden, het coördineren van familieroosters, lesgeven of het organiseren van een groepsreis”, zegt Wong. “Deze situaties vragen om meerdere dingen tegelijk in de gaten houden, plannen aanpassen en niets vergeten.”
En het goede nieuws: je kunt er beter in worden. “Onze bevindingen laten zien dat mensen hun multitaskingvaardigheden kunnen verbeteren, vooral door te oefenen in specifieke situaties”, legt Wong uit. “Naast het trainen van algemene vaardigheden zoals werkgeheugen of aandacht, helpen strategieën als taken opdelen, herinneringen gebruiken en reflecteren achteraf.”
Verrassende inzichten
Tijdens het analyseren van de data liepen de onderzoekers tegen een onverwachte puzzel aan. “Sommige prestaties binnen dezelfde taakcategorie bleken nauwelijks met elkaar te correleren”, zegt Wong. “Dat daagt onze aannames uit over wat multitasken eigenlijk betekent. Het is zinvoller om te kijken naar onderliggende cognitieve vaardigheden, dan naar oppervlakkige overeenkomsten tussen taken.”
Waarom dit ertoe doet
Deze studie is een belangrijke reminder dat cognitieve prestaties, zoals multitasken, niet in een hokje te stoppen zijn. Het verklaart ook waarom mensen zo verschillend presteren in schijnbaar vergelijkbare situaties. En het helpt ons verder afrekenen met simplistische ideeën over wie ‘beter’ is in multitasken – mannen, vrouwen, of wie dan ook.
Zoals Alan Wong het samenvat: “Deze bevindingen laten zien dat multitasken geen one-size-fits-all-vaardigheid is. Om het te begrijpen én te verbeteren, moeten we zowel de algemene vermogens als de specifieke vaardigheden onder de loep nemen.”
Dus de volgende keer dat iemand beweert dat vrouwen (of mannen) beter kunnen multitasken? Vraag vooral: “Welk type multitasken bedoel je precies?”
