Mysterieus stukje papyrus blijkt medisch boekwerkje uit de Oudheid te zijn

Het is mogelijk geschreven door de beroemde Romeinse arts Galen.

Het mysterie is eindelijk opgelost: onderzoekers hebben uitgevogeld wat een in spiegelschrift geschreven stukje papyrus daadwerkelijk inhoudt. Het exemplaar is onderdeel van de Basel papyruscollectie en hield onderzoekers voor generaties lang bezig. “Het is een sensationele ontdekking,” zegt hoogleraar Sabine Huebner.

Basel papyruscollectie
De Basel papyruscollectie bestaat uit 65 stukken, geschreven in vijf talen. In 1900 kocht de Universiteit van Basel de stukken op voor het onderwijzen van klassieke studies, met uitzondering van twee papyri. Deze twee kwamen in 16e eeuw al in Basel aan en maakten waarschijnlijk deel uit van de kunstcollectie van Basilius Amerbach.

Spiegelschrift
De papyrus werd tot nu toe beschouwd als uniek in de wereld van de papyrologie. Het document was namelijk in spiegelschrift op beide zijde beschreven. Dit bracht generaties van onderzoekers in de war. Alleen door ultraviolet- en infraroodbeelden kon vastgesteld worden dat dit 2000 jaar oude document helemaal geen enkele papyrus is. Het blijken verschillende lagen van papyrus te zijn, die aan elkaar geplakt waren. Een gespecialiseerde papyrusrestaurateur werd naar Basel gebracht om de vellen zo voorzichtig mogelijk van elkaar te scheiden. Hierdoor kon het Griekse document voor het eerst worden gedecodeerd.

De restauratie van het stukje papyrus, waardoor het 2000 jaar oude document opnieuw leesbaar werd. Foto: Universiteit van Basel

Medisch boekwerkje
Het beslissende antwoord kwam uit Italië. Een expert zag parallellen met de beroemde papyri van Ravenna. Deze omvatten veel antieke manuscripten van de beroemde Romeinse arts Galen, die later werden hergebruikt en overschreven. Met het mysterieuze stukje papyrus kon misschien wel hetzelfde aan de hand zijn. En deze theorie werd bevestigd. “We kunnen nu stellen dat het een medische tekst uit de late oudheid is die het fenomeen hysterische apneu beschrijft,” zegt Huebner. “We nemen daarom aan dat het een tekst is van de Romeinse arts Galen, of misschien een onbekend commentaar op zijn werk.” Na Hippocrates wordt Galenius beschouwd als een belangrijke arts in de oudheid. “De meerderheid van papyri zijn documenten zoals brieven, contracten en bonnen. Dit is echter een literaire tekst en is daarom enorm waardevol.”

Nu het mysterie dan eindelijk is opgelost, zal het onderzoek naar de Basel papyri een nieuwe fase ingaan. Huebner hoopt een extra impuls te geven aan papyrusonderzoek, met name door de gedigitaliseerde collectie te delen met internationale databases. Omdat papyri vaak alleen in fragmenten of stukjes overblijft, zijn uitwisselingen met andere papyruscollecties heel belangrijk. “De papyri maken allemaal deel uit van een grotere context,” zegt Huebner. “Mensen die worden genoemd in de papyrusteksten van Basel kunnen opnieuw verschijnen in andere papyri, ondergebracht in andere steden. De digitale mogelijkheden stellen ons daarom in staat om deze mozaïekstukken opnieuw samen te voegen tot een groter geheel.”

Bronmateriaal

"Mystery of the Basel papyrus solved" - University of Basel

Afbeelding bovenaan dit artikel: University of Basel

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd