Mysterieus, fascinerend en deprimerend: wetenschapper filmt hoe smeltwater onder de grootste gletsjer van de Alpen door raast

Je hebt vast weleens een gletsjer gezien, maar heb je er ook weleens onder gegluurd? Nee? Dan komt daar vandaag verandering in. Want dankzij een nieuw filmpje waan je je nu even onder het gletsjerijs. De aanblik is fascinerend én deprimerend tegelijk.

Vorige week woensdag reisden wetenschappers af naar de grootste gletsjer die de Alpen rijk is: de Aletschgletsjer. Met een lengte van zo’n 14 kilometer is deze bijzonder indrukwekkend om te zien. Maar minstens zo indrukwekkend is de onderzijde, zo blijkt uit opnames die wetenschappers vorige week vanuit een zogenoemde gletsjergrot maakten.

Smeltwater
Op de opnames is te zien hoe smeltwater met een oorverdovend geluid onder de gletsjer door raast. “Krachtig, mysterieus, fascinerend en deprimerend,” zo schrijft professor Matthias Huss op X.

Gletsjergrot
Normaal gesproken is het binnenste of de onderzijde van een gletsjer moeilijk of zelfs onmogelijk te bezoeken. “Maar soms ontstaan er door toedoen van smeltwater grotten die ons in staat stellen om onder het ijs af te dalen,” zo vertelt Huss aan Scientias.nl. En dat is exact wat wetenschappers vorige week hebben gedaan. Het resulteert in de opmerkelijke beelden die we hieronder, met toestemming van Huss, met jullie delen. “In de beelden zie je smeltwater dat naar het enkele honderden meters dieper gelegen gletsjerdal stroomt.”

Het smeltwater dat je hier ziet, is ontstaan aan het oppervlak van de gletsjer en vervolgens door het gletsjerijs heen gesijpeld, waarna het zich onder het ijs naar beneden haast. “We zitten niet heel diep onder het ijs, misschien zo’n 20 meter,” vertelt Huss.

Gevaarlijk
Zo’n kijkje in een gletsjergrot is overigens – ook op die geringe diepte – niet zonder risico. “Het is gevaarlijk om dergelijke gletsjergrotten te bezoeken, omdat ze kunnen instorten of zich snel met water kunnen vullen. Daarom moet je wel wat kennis van zaken hebben wil je hierin afdalen. Ook dalen we bewust niet te ver af.”

Smelt
Huss bezoekt de plek waar de gletsjergrot zich bevindt al meerdere jaren op rij, meerdere keren per jaar. En hij heeft inmiddels met eigen ogen kunnen zien welke veranderingen de Aletschgletsjer momenteel ondergaat. “De gletsjer wordt dunner en dunner, de gletsjertong trekt zich steeds verder terug en de gletsjergrot past zich voortdurend aan.” Ook het feit dat de grot al enige tijd stand weet te houden, is overigens een veeg teken. “Voor gezonde gletsjers geldt dat gletsjergrotten niet heel lang stand kunnen houden, omdat ze door de beweging van het ijs weer vrij snel sluiten. In die zin is de toegankelijkheid en omvang van de gletsjergrot tekenend voor wat we momenteel bij veel gletsjers in de Alpen zien: ze smelten niet alleen aan het oppervlak, maar ook van onderaf.”

Deprimerend
Het maakt de beelden behalve fascinerend ook zeker deprimerend. “Op zich is het smeltwater dat je nu in de gletsjergrot ziet, niet heel bijzonder; in de zomer smelten de gletsjers altijd. Maar in het voortdurende sijpelen van water komen de verliezen die gletsjers op dit moment doormaken wel duidelijk tot uiting.” De toekomst van deze machtige gletsjer ziet er dan ook weinig rooskleurig uit. “Onze modellen suggereren dat de prachtige, 14 kilometer lange gletsjertong tegen het jaar 2100 verdwenen kan zijn – al is het mogelijk dat de hoger gelegen delen van de gletsjer nog wat langer standhouden.”

Wetenschappers blijven de gletsjer vanzelfsprekend nauwlettend volgen – als het even kan ook zeker vanuit de gletsjergrot. Want die grot houdt nog wel even stand, zo verwacht Huss. Wel zal de grot waarschijnlijk – ingegeven door de terugtrekking van de gletsjer – van vorm en locatie veranderen. “Het is zeer waarschijnlijk dat deze er over 10 jaar nog steeds is, maar dan op een andere plek.”

Bronmateriaal

Interview met Matthias Huss
Afbeelding bovenaan dit artikel: Matthias Huss

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd