Telefoneren in de auto is een slecht idee. Maar hoe zit dat met muziek luisteren? Beïnvloedt dat de rijprestatie ook negatief? Nieuw onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen wijst erop van niet. Muziek beïnvloedt de rijvaardigheid amper en als het de rijvaardigheid al beïnvloedt dan is die invloed positief.
Dat stelt milieu- en verkeerspsychologe Ayça Berfu Ünal. De resultaten zijn best verrassend. Veel mensen hebben het idee dat automobilisten die muziek luisteren zich daardoor laten opzwepen en harder en gevaarlijker rijden. “Mijn onderzoek wijst daar helemaal niet op,” stelt de onderzoekster. “Integendeel, onze deelnemers vinden het fijn om naar muziek te luisteren en doen ondertussen heel erg hun best om goed te rijden. Soms rijden ze met muziek zelfs beter.”
Saai
De rijprestaties worden dankzij muziek voornamelijk beter wanneer automobilisten op saaie wegen rijden. Ünal liet proefpersonen een half uur op een rustige weg achter een andere auto aanrijden. “Dat is natuurlijk heel saai. Daaruit bleek dat mensen die naar muziek luisteren zich beter concentreren op het rijden en daardoor beter presteren dan zonder muziek. Dat is ook wel logisch: mensen hebben een zekere ‘arousal’ (een soort alertheid van de hersenen voor prikkels van buitenaf) nodig om te voorkomen dat ze zich gaan vervelen. Muziek is in saaie verkeerssituaties een goede afleiding om je aandacht bij het verkeer te houden.”
In de drukte
Maar hoe zit het dan in drukke verkeerssituaties? Leidt de muziek dan juist niet af? Ünal ontdekte dat automobilisten in drukke verkeerssituaties sterk geneigd zijn om de muziek zachter te zetten of de radio zelfs helemaal uit te zetten. Tijdens de experimenten mochten de proefpersonen dat niet doen. “Wat we zagen is dat deelnemers zich veel meer gingen focussen op het rijden en achteraf niet meer goed wisten wat er op de radio te horen was. Veiligheid staat op zo’n moment voorop waardoor deelnemers de afleiding – in dit geval muziek of de radio – blokkeren. Dat gebeurt ook als automobilisten een bijzondere verrichting moeten uitvoeren, zoals achteruit inparkeren.” Ünal benadrukt verder dat automobilisten die in drukke verkeerssituaties muziek luisteren niet per definitie slechter rijden dan automobilisten die in stilte auto rijden. “Uit ons onderzoek blijkt dat muziek op de achtergrond ertoe kan leiden dat automobilisten zich nog beter gaan concentreren, in drukke en rustige verkeerssituaties.”
Muziek luisteren lijkt al met al dan ook geen kwaad te kunnen. Maar Ünal plaatst wel een belangrijke voetnoot bij die conclusie. “Het is belangrijk om je grenzen te kennen. Voor de één is harde muziek meer storend dan voor een ander.” Bovendien richtte ze zich tijdens haar onderzoek op jonge automobilisten. Nader onderzoek zal moeten uitwijzen of ook jongeren die leren autorijden en oudere automobilisten op dezelfde manier met muziek in de auto omgaan. “Ik kan me voorstellen dat als je net leert rijden de afleiding van muziek teveel kan zijn. Bij ouderen neemt de cognitieve capaciteit van hun brein af. Ik vraag me af hoe zij reageren op de mentale inspanning van autorijden in combinatie met muziek.”
