Of het nu de laatste hit is van Taylor Swift of een klassiek stuk van Beethoven, meermaals is aangetoond dat muziek een positief effect heeft op ons humeur. Chinese wetenschappers hebben nu aangetoond hoe dat in onze hersenen werkt.
Ze ontdekten iets opmerkelijks bij depressieve mensen bij wie geen medicijn of therapie meer helpt: muziek synchroniseert de hersengolven van de amygdala. Op die manier verbetert het de stemming en kan het dus een hulpmiddel zijn bij de behandeling van diverse psychische aandoeningen.
“Ons onderzoek integreert de neurowetenschappen, psychiatrie en neurochirurgie, en biedt een basis voor elk onderzoek dat gericht is op de interactie tussen muziek en emotie”, zegt hoofdonderzoeker Bomin Sun, professor aan de Shanghai Jiao Tong University. “Uiteindelijk hopen we onze bevindingen te vertalen naar de klinische praktijk en handige hulpmiddelen te ontwikkelen op basis van muziek.”
Therapieresistente depressie
De onderzoekers bestudeerden de hersenen van dertien patiënten met therapieresistente depressie die al elektroden in hun brein hadden geïmplanteerd voor diepe hersenstimulatie tegen hun depressie. Deze implantaten zijn geplaatst in een circuit dat twee hersengebieden met elkaar verbindt: de bed nucleus van de stria terminalis (BNST) en de nucleus accumbens (NAc).
Neurale oscillaties
Met behulp van deze implantaten ontdekten de onderzoekers dat muziek helpt tegen depressie doordat het de neurale oscillaties (of trillingen) synchroniseert tussen de auditieve cortex, verantwoordelijk voor de verwerking van sensorische informatie, en het beloningscircuit, goed voor de verwerking van emotionele informatie.
“Het BNST-NAc-circuit, dat soms wordt aangeduid als onderdeel van de ‘uitgebreide amygdala’, benadrukt de nauwe relatie tussen dit circuit en de amygdala, een centraal hersengebied voor de verwerking van emoties”, zegt Sun. “Deze studie toont aan dat muziek een drievoudige synchronisatie van hersengolven in het BNST-NAc-circuit opwekt door middel van auditieve synchronisatie.”
De amygdala koppelt informatie van verschillende zintuigen aan emoties. Als je iets ziet, hoort of ruikt dan bepaalt de amygdala welke emotionele reactie daarbij hoort. Dus stel je hoort een leeuw brullen, dan voel je angst. Ruik je een bloem dan voel je vreugde. De amygdala reageert ook op bijvoorbeeld de gezichtsuitdrukking van andere mensen. De meeste mensen denken bij de amygdala vooral aan onze reactie op angst, maar hij lijkt dus betrokken bij allerlei emoties, ook agressie en seksueel gedrag. Door een bepaalde situatie die een emotie opriep te onthouden, kun je die situatie in de toekomst gemakkelijker herkennen en er sneller op reageren. Denk aan de vecht- of vluchtreactie.
Wel of geen liefhebber
De patiënten in de studie werden ingedeeld in twee groepen: mensen die muziek erg konden waarderen en mensen die er minder mee hadden. Degenen in de groep met een hoge muziekwaardering vertoonden significant meer neurale synchronisatie en ervoeren een groter positief effect op depressie dan degenen in de groep met een lage muziekwaardering. Door de patiënten te groeperen, konden de onderzoekers beter bestuderen hoe muziek depressie kon verlichten. Toen bijvoorbeeld thetafrequentieruis in de muziek werd geïntroduceerd om de synchronisatie van de trillingen in het BNST-NAc-circuit te versterken, rapporteerden degenen in de groep met een lage muziekwaardering een betere muziekbeleving. Thetagolven hebben een bereik van 6 tot 10 Hz en worden in verband gebracht met diepe ontspanning, meditatie en creativiteit, maar komen ook voor tijdens de remslaap.
Klassieke muziek
In de studie werden verschillende stukken uit de westerse klassieke muziek gebruikt. Dat is eigenlijk alleen maar omdat de meeste deelnemers er niet mee bekend waren en de onderzoekers wilden vermijden dat ze beïnvloed zouden worden doordat ze de muziek misschien al kenden. “We concludeerden dat de muziekkeuzes tijdens het luisterproces persoonlijk waren en geen verband hielden met de emotionele achtergrond van de muziek”, zegt Sun.
De onderzoekers zien veel praktische toepassingen van hun onderzoek. “Door samen te werken met artsen, muziektherapeuten, computerwetenschappers en ingenieurs, zijn we van plan om een reeks digitale gezondheidsproducten op basis van muziektherapie te ontwikkelen, zoals smartphone-applicaties en draagbare apparaten”, zegt Sun. “Deze producten integreren gepersonaliseerde muziekaanbevelingen, realtime monitoring van emoties en feedback, en virtuele multisensorische ervaringen om handige en effectieve zelfhulpmiddelen te bieden voor het reguleren van emoties en het verbeteren van symptomen in het dagelijks leven.”
Ook beeld
Het toekomstige onderzoek van het team richt zich vooral op hoe de interactie tussen muziek en de diepe structuren van de hersenen een rol speelt bij depressieve stoornissen. De onderzoekers willen ook andere vormen van sensorische stimuli introduceren, waaronder visuele beelden, om mogelijke gecombineerde therapeutische effecten van multisensorische stimulatie op depressie te onderzoeken.
