Net als vogels en mensen kunnen ook muizen liedjes zingen. En hun repertoire staat niet helemaal vast, zo suggereert nieuw onderzoek. Ze kunnen van andere muizen nieuwe liedjes leren. En dat is verrassend.
Wetenschappers dachten namelijk zestig jaar lang dat muizen op vocaal gebied niet konden leren. Maar dit nieuwe onderzoek – verschenen in het blad PLoS ONE – wijst erop dat muizen kenmerken in hun brein hebben die ook mensen en vogels die liedjes kunnen leren, bezitten.
Zeldzaam
De vaardigheid om nieuwe vocale uitingen te leren, is vrij zeldzaam. Alleen mensen, zangvogels, papegaaien en kolibries beschikken voor zover we weten over deze vaardigheid. “Ik verwachtte dan ook dat elk experiment met de muizen zou mislukken,” vertelt onderzoeker Gustavo Arriaga.
Zenuwcellen
Eerst zochten de onderzoekers uit welke zenuwcellen in de motorische cortex van de muizen actief worden wanneer ze zingen. Vervolgens beschadigden ze deze cellen. De muizen konden daarna geen wijs meer houden. Ook bestudeerde Arriaga hoe het signaal dat ervoor zorgt dat muizen een liedje gaan zingen zich van de zenuwcellen in de motorische cortex naar de hersenstam en dan naar de spieren in het strottenhoofd verplaatste. “De directe projectie van de voorhersenen naar de hersenstam en de spieren was de grootste verrassing,” stelt onderzoeker Erich Jarvis. Blijkbaar is het brein en gedrag van muizen als het gaat om vocale uitingen lang niet zo primitief als onderzoekers altijd dachten. “Onze resultaten wijzen erop dat muizen de eigenschappen die wetenschappers in verband brengen met vocaal leren bezitten,” concludeert Jarvis.
Experiment
Maar nu de hamvraag: kunnen muizen echt nieuwe liedjes leren? De onderzoekers namen de proef op de som. Ze zetten twee mannetjes met verschillende toonhoogtes in één kooi met een vrouwtje. En na zeven tot acht weken begonnen de toonhoogtes van de mannetjes steeds meer op elkaar te lijken. De onderzoekers voerden dit experiment met 24 muizen uit en herhaalden het nog eens om zeker te zijn van hun zaak.
Hoewel het experiment duidelijke resultaten lijkt te verschaffen, is niet iedereen overtuigd. Kritische wetenschappers wijzen erop dat er slechts met een beperkt aantal muizen geëxperimenteerd is. Ook benadrukken ze dat er wel meer dieren bekend zijn die hun toonhoogte aan elkaar kunnen aanpassen en toch vocaal geen nieuwe dingen kunnen leren. De conclusie dat muizen nieuwe liedjes kunnen leren is volgens critici dan ook een beetje te kort door de bocht. Jarvis is het daar niet helemaal mee eens. Hij wijst op de eigenschappen die door onderzoekers geassocieerd worden met vocaal leergedrag en die nu ook bij muizen zijn aangetroffen. “In muizen zijn ze niet zo geavanceerd als bij mensen of vogels die liedjes kunnen leren, maar ze zijn ook niet helemaal afwezig, zoals voorheen werd aangenomen.” Als muizen inderdaad nieuwe liedjes kunnen leren, is dat veelbelovend. Muizen kunnen dan een uitstekend model vormen voor het bestuderen van de evolutie van taal.
