Muggen zoeken net als mensen het liefst de schaduw op. En dat heeft gevolgen voor de verspreiding van ziektes

In de winter zie je ze niet dus je zou verwachten dat muggen echte zonaanbidders zijn. Toch is dat niet zo. Ze zoeken het liefst een koeler plekje op in de schaduw. Dat is een belangrijke bevinding, die bijdraagt aan een betere voorspelling van de uitbraak van ziektes die muggen kunnen verspreiden. 

“Als ze de keus hebben, zoeken muggen het liefst een koele plek op als het heet is buiten”, zegt onderzoeker Niels Verhulst van de University of Zürich. Hij deed samen met collega’s jarenlang onderzoek om het gedrag van de mug beter te begrijpen. En niet voor niets: muggen kunnen vele ziektes overdragen op mensen en andere dieren. Denk aan dengue, malaria of Westnijlkoorts. Het is dus heel nuttig om te kunnen voorspellen hoe populaties zich ontwikkelen.

Lekker afkoelen
De Zwitserse onderzoekers keken voor het eerst buiten het laboratorium naar de temperatuurvoorkeuren van muggen. Ze waren vooral bezig met het registreren van de temperatuur op de plekken waar de muggen uitrustten. De dieren werden in de zomer in een speciale buitenkooi gestopt. Op negentien verschillende momenten lieten de onderzoekers honderd tot tweehonderd vrouwtjesmuggen van de soort Aedes japonicus, oftewel de Aziatische bosmug, los in de enorme kooi.

In het hok bevonden zich drie gesloten rustplaatsen waarin de temperatuur varieerde. Eentje werd gekoeld tot een graad of 18, de andere werd juist opgewarmd tot 35 graden en in de derde was de temperatuur gelijk aan de omgeving, ongeveer 26 graden. De muggen konden vrij in- en uitvliegen. Tijdens elke sessie werden de rustende muggen in de hokken vijf keer geteld, om de twee uur.

Hoe later, hoe koeler
De onderzoekers kwamen er al snel achter dat de dieren helemaal niet zo van de hitte hielden: ze kozen overwegend voor de koudste kooi. En dat werd alleen maar meer naar mate het later werd en de omgevingstemperatuur steeg. “De rusttemperatuur van de Aziatische bosmug lag gemiddeld 4 graden lager dan de buitentemperatuur, die werd gemeten door het nabijgelegen weerstation”, aldus Verhulst.

Een behoorlijk verschil dus, zeker als je verwacht dat muggen juist wel van hitte houden. De resultaten moeten nog worden bevestigd in onderzoek over langere periodes en voor muggen die ziektes overdragen. Het is bijvoorbeeld nog niet bekend of zulke muggen ook een voorkeur hebben voor lagere temperaturen of dat ze juist liever warmere plekken opzoeken om hun virus te verspreiden, net zoals wij van een virus proberen af te komen als we koorts hebben.

Verbeterde voorspellingen
Hoe dan ook zijn de temperatuurvoorkeuren van muggen nu al een belangrijke parameter om mee te nemen in modellen die de verspreiding van ziektes voorspellen. “Op dit moment kunnen modellen de ontwikkeling van muggenpopulaties en hun pathogenen niet goed voorspellen, omdat ze gebaseerd zijn op de omgevingstemperatuur, gemeten door weerstations”, legt Verhulst uit. “Maar deze stations meten de temperatuur op een hoogte van 2 meter middenin de velden, waar sowieso geen muggen zijn. Dus gebaseerd op deze gemiddelde temperatuur kan een model tot de conclusie komen dat muggen in een bepaald gebied niet kunnen overleven omdat het er te heet is, terwijl de dieren in werkelijkheid koelere microklimaatjes opzoeken en zich zo prima kunnen voortplanten en ziektes kunnen verspreiden”, stelt de onderzoeker.

Klimaatverandering
Bovendien kan het meewegen van de temperatuurvoorkeuren in de modellen ook helpen om de verplaatsing van muggenpopulaties beter te voorspellen in het licht van klimaatverandering. Het kan bijvoorbeeld zijn dat wetenschappers denken dat muggen, vanwege de opkomende hitte, naar een bepaald koeler gebied zullen trekken, maar dat ze dat niet doen omdat ze koele beschutte rustplekjes hebben gevonden. Zo kan de ogenschijnlijk onbelangrijke voorkeur van de mug voor een plekje in de schaduw grote gevolgen hebben.

Bronmateriaal

"Temperature preference of sugar- or blood-fed Aedes japonicus mosquitoes under semi-natural conditions" - Journal of Thermal Biology
Afbeelding bovenaan dit artikel: Ritesh Ghosh / Getty (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd