Motten zijn de bijen van de nacht: ze bestuiven net zoveel planten (en zijn net zo bedreigd)

Motten, je bent ze liever kwijt dan rijk, zeker als ze het wagen je kledingkast in te kruipen. Maar eigenlijk zijn het supernuttige diertjes, die veel planten bestuiven. Ze worden zelfs de bijen van de nacht genoemd. En verdienen dan ook dezelfde bescherming, vinden Britse onderzoekers.

Motten zijn goed voor maar liefst een derde van de bestuiving van gewassen, bloemen en bomen in stedelijke gebieden. Dat is veel meer dan gedacht. Ze verzetten daarmee evenveel werk als bijen. Maar de nachtvlinders zijn veel kwetsbaarder dan hun collega-bestuivers, onder meer door hun complexere levenscyclus en hun specifieke voorkeur voor bepaalde planten. Het aantal motten is onder druk van de verstedelijking zelfs met 33 procent gedaald in de afgelopen vijftig jaar. Dat vormt een bedreiging voor planten en gewassen die afhankelijk zijn van de insecten.

Betere bescherming van de mot
De onderzoekers vinden dan ook dat steden bij de ontwikkeling en planning meer rekening moeten houden met de mot. Er zouden bijvoorbeeld planten moeten komen die zowel voor motten als voor bijen goed zijn. Dat is belangrijk om ook in de stad een gezond ecosysteem te houden. “Onze studie heeft aangetoond dat in meer verstedelijkte gebieden de diversiteit van stuifmeel dat door motten en bijen wordt vervoerd, afneemt. Dat betekent dat er mogelijk minder bloemen beschikbaar zijn voor stedelijke bestuivers”, legt hoofdonderzoeker Emilie Ellis van de University of Sheffield uit. “Zoals motten en bijen afhankelijk zijn van planten om te overleven, zo hebben planten op hun beurt de insecten nodig voor bestuiving. Door een betere bescherming van groene gebieden en ondersteuning van een diversiteit aan insecten blijft de bijen- en mottenstand op peil en blijven onze steden gezonde, groene plekken”, stelt Ellis.

We hebben ze allebei nodig
Dat motten net zo belangrijk zijn als bijen blijkt wel uit het feit dat ze allebei andere plantensoorten bezoeken. Voor het voortbestaan van plantensoorten is het dus van belang dat ze naast elkaar blijven bestaan. Bovendien dragen motten meer stuifmeel met zich mee dan eerder gedacht en bezoeken ze ook meer soorten bomen en fruitgewassen dan tot nu toe bekend was.

Een mot. Foto: Emilie Ellis en Stuart Campbell

Daarnaast kan er in stedelijke gebieden soms een overvloed zijn aan niet-lokale plantensoorten of een afname van de diversiteit van soorten. Dit kan ertoe leiden dat minder insecten minder aantrekkelijke plantensoorten bestuiven, wat negatieve effecten heeft op zowel de planten- als de insectenpopulaties.

Meer waardering
De mot is dus een uiterst nuttig beestje, dat we moeten koesteren. “Mensen hebben meestal een hekel aan motten dus ze worden snel over het hoofd gezien vergeleken met bijen als het gaat om bescherming en conservatie”, aldus Ellis. “Maar het wordt steeds duidelijker dat we bewustzijn moeten creëren over de belangrijke rol die motten spelen in onze omgeving, zeker nu we weten dat mottenpopulaties drastisch afgenomen zijn in de afgelopen vijftig jaar.” Ze pleit ervoor dat de inrichting van de groene ruimte zowel bijvriendelijk als motvriendelijk moet zijn. “Alleen zo kunnen we er zeker van zijn dat planten en insecten veerkrachtig blijven in het licht van een klimaatcrisis en een afname van de biodiversiteit.”

2500 soorten
Onderzoeker Stuart Campbell van de Britse universiteit vertelt meer over hoe lastig het is om vast te stellen welke planten motten of bijen nodig hebben. “De meeste planten zijn afhankelijk van insecten voor bestuiving, maar achterhalen welke insecten precies de bestuiving doen, is een heel moeilijke vraag om te beantwoorden. Alleen al in het Verenigd Koninkrijk zijn er zo’n 250 soorten bijen en we weten best wel wat van sommige soorten, maar we hebben ook meer dan 2500 mottensoorten, die vooral ’s nachts bloemen bezoeken. Dus zoals je misschien al vermoedt, weten we daar een stuk minder over.”

Om toch wat meer over de nachtvlinders te weten te komen hebben de onderzoekers DNA-sequencing toegepast. “Zo konden we vaststellen wat voor soort stuifmeel aan de mottenpootjes bleef hangen als ze bloemen bezochten. We ontdekten dat motten een groot aantal verschillende plantensoorten bestuiven, met name wilde planten, die niet worden bestoven door bijen, en vice versa.” De dieren vullen elkaar dus mooi aan en zitten niet in elkaars vaarwater. Sterker nog, de plantenwereld heeft beide insecten nodig.

Ingewikkeld zaakje
“Deze studie maakt duidelijk dat bestuiving plaatsvindt door een complex netwerk van insecten en planten en dat deze netwerken delicaat zijn en gevoelig voor verstedelijking”, aldus Campbell tot besluit. In vervolgonderzoek willen de wetenschappers gaan kijken naar welke plantensoorten de beste voedselbron zijn voor verschillende insecten, waaronder de motvlinders. “Deze informatie kunnen we gebruiken om alle bestuivende insecten beter te ondersteunen.”

Bronmateriaal

"Negative effects of urbanisation on diurnal and nocturnal pollen-transport networks" - Ecology Letters
Afbeelding bovenaan dit artikel: Emilie Ellis en Stuart Campbell

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd