Onderzoekers bepleiten dat cijfers fors kunnen verbeteren, als er voortaan meer muziek tijdens de rekenles aan bod komt.
Getallen, breuken, delen… Het is niet voor elk kind een fluitje van een cent. Sterker nog, in veel landen blijken kinderen tegenwoordig steeds slechter te kunnen rekenen. Maar wetenschappers hebben een idee bedacht om het tij te keren. Want volgens hen kan muziek helpen om kinderen bekwamer in rekenen te maken.
Muziek en rekenen
Uit eerder onderzoek is al gebleken dat kinderen die goed zijn in muziek, ook beter zijn in rekenen. Maar of kinderen ook daadwerkelijk beter worden in rekenen dankzij muziek, was nog niet echt duidelijk. Daarom nam onderzoeker Ayça Akın de kwestie nader onder de loep. Ze speurde door academische databases en combineerde de resultaten van 55 onderzoeken van over de hele wereld. Bij deze studies waren bijna 78.000 kinderen betrokken, variërend van de allerkleinsten op de kleuterschool tot oudere universiteitsstudenten. “Ik analyseerde drie verschillende muziekworkshops,” vertelt Akın in gesprek met Scientias.nl. “De eerste betrof algemene muzieklessen, waarbij kinderen bijvoorbeeld leren zingen en naar muziek luisteren. Bij de tweede leerden kinderen een muziekinstrument te bespelen, zowel individueel als in een band. En bij de derde werd muziek een belangrijk onderdeel van de wiskundeles.” Zowel voor als na de workshops moesten de leerlingen een wiskundetoets maken. Vervolgens vergeleken de onderzoekers of deze kinderen hogere cijfers haalden dan degenen die niet aan de workshops hadden deelgenomen.
Beter in rekenen
Uit de resultaten blijkt dat deze kinderen inderdaad beduidend hogere cijfers haalden. 58 procent van de kinderen die reguliere muzieklessen hadden gevolgd en 69 procent van de kinderen die een muziekinstrument hadden leren spelen, presteerden beter op de rekentoetsen. “In de loop van de tijd leidde muziek tot significante verbetering van de rekenvaardigheden van de kinderen,” stelt Akın.
Muziek als onderdeel van de rekenles
Maar met name de geïntegreerde lessen hadden een groots effect. Want maar liefst 73 procent van de leerlingen die tijdens de wiskundeles ook muziekles had gehad, merkte vooruitgang. “Het meest opvallende resultaat van onze studie is dat leerlingen zichtbaar betere wiskundecijfers haalden als muziek onderdeel van hun les had uitgemaakt,” concludeert Akın. “Wiskunde en muziek lijken misschien twee heel verschillende werelden, maar in feite gaat het heel goed samen. Onze analyse wijst dan ook op een nauw verband tussen de twee, waardoor studenten meer uitblinken op hun wiskundetoetsen.”
Muziek is rekenen
Dat muziek kinderen beter maakt in rekenen, is overigens niet heel vreemd. Zo hebben de twee volgens Akın verrassend veel gemeen. “Denk aan symbolen en symmetrie,” somt ze op. “Beide onderwerpen vereisen bovendien abstract denken en kwantitief redeneren.” Rekenen leent zich bijzonder goed om door middel van muziek te worden onderwezen, zo suggereert ze, aangezien breuken en verhoudingen ook fundamenteel zijn voor muziek. “Noten en breuken zijn heel nauw aan elkaar verwant,” legt Akın uit. “Muziek zit vol breuken. Er bestaan hele noten, halve noten en kwartnoten. Bovendien zijn er ook ritmes en tempo’s betrokken. Dezelfde concepten zijn tevens fundamentele elementen van rekenen. Wiskunde heeft alles te maken met getallen en breuken. Als je die getallen vervangt voor noten, ritme en tempo’s, dan krijg je muziek.”
Leuk en minder stressvol
Wat daarnaast ook helpt, is dat muziek de rekenles ook nog eens een stuk leuker en minder stressvol maakt. Zelfs kinderen die moeite hebben met rekenen en daarom een zekere rekenangst hebben ontwikkeld, kunnen dankzij muziek wat meer ontspannen. “Muziek maakt rekenen simpelweg leuker,” betoogt Akın. “Het verhoogt de motivatie en kan de angst van leerlingen voor rekenen – een vak dat door velen als moeilijk en veeleisend wordt gezien – helpen verminderen en tegelijkertijd de prestaties verbeteren.”
Samen lessen plannen
De onderzoeker wil dan ook wiskunde- en muziekdocenten aanmoedigen om samen lessen te plannen. “Ik vind het enorm belangrijk dat meer scholen wereldwijd muzieklessen gaan integreren in de wiskundelessen,” bepleit ze. “Ik denk dat dit een belangrijke manier is om leerlingen bij de rekenles te betrekken en een plezierige tijd te laten beleven. Bovendien is het een stuk interactiever dan alleen met potlood en papier rekensommen maken. Een leeromgeving waarin muziek en wiskunde zijn geïntegreerd, kan er bovendien voor zorgen dat leerlingen wiskunde meer gaan waarderen. Daarom zouden meer landen, waaronder Nederland, dit moeten overwegen.”
De manier waarop
Volgens Akın kunnen dergelijke lessen op verschillende manieren vormgegeven worden. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld op de maat in hun handen klappen bij liedjes met verschillende ritmes. Je zou zelfs met behulp van wiskunde muziekinstrumenten kunnen ontwerpen. “Daarnaast kunnen wiskundige problemen op basis van originele muziekstukken opgelost worden,” oppert Akın. “Of juist andersom, het maken van muziekstukken op basis van wiskundige patronen. Ook kan wiskunde op alternatieve manieren weergegeven worden, zoals in muzieknoten. Maar een dergelijke geïntegreerde les kan ook meer inzoomen op het verband tussen de lengte van muzieknoten en breuken. Deze methodes helpen kinderen niet alleen de belangrijkste wiskundige concepten te begrijpen, maar stelt hen ook in staat om de parallellen en verbanden tussen wiskunde en muziek te zien, wat een rijkere en boeiendere leeromgeving biedt.” Bovendien hoeft dit niet veel extra geld te kosten. “Alles wat een leraar nodig heeft, is een set ritme-instrumenten, waarvan er veel door kinderen kunnen worden gemaakt,” zegt Akın. “Daarnaast zijn er misschien wat kaarten of posters met muziekinstrumenten nodig en een cd-speler.”
Al met al toont Akın met haar studie aan hoe gunstig muziek is voor een betere ontwikkeling van de rekenvaardigheid van kinderen. “Muziek stelt kinderen in staat om rekenen in een nieuw daglicht te zien,” zegt ze. “De twee disciplines hebben immers meer gemeen dan je zou denken. Samengevat benadrukt onze studie dus eigenlijk de sterke band tussen wiskunde en muziek. We pleiten dan ook voor de vereniging van deze vakken in onderwijsprogramma’s. Als docenten er vaker voor kiezen om wiskunde en muziek samen te voegen, kan dit niet alleen tot betere cijfers leiden, maar kan het tegelijkertijd leerlingen ook een leukere en completere leerervaring bieden.”
