Wetenschappers hebben de botten van kinderen van de samoerai bestudeerd en troffen er enorme hoeveelheden lood aan. Ze concluderen dat de kinderen door loodvergiftiging gehandicapt raakten, maar hoe werden ze vergiftigd? Dat is een triest verhaal dat door deze vondst weer eens bevestigd wordt: door de make-up van hun onwetende moeders.
Tussen 1603 en 1867 werd Japan geregeerd door een shogun: een militaire leider. Direct onder hem bevonden zich enkele honderden leenheren. Zij woonden in kastelen die beschermd werden door samoerai. Nabij één van deze oude kastelen vonden de onderzoekers de restanten van zeventig samoerai en hun gezinnen.
Lood
De onderzoekers bestudeerden de botten van de kinderen en stuitten op enorme hoeveelheden lood. De kinderen onder de drie jaar waren het slechtst af. Zij hadden gemiddeld in elke gram bot 1241 microgram lood zitten. Dat is 120 keer zoveel als de hoeveelheden die vandaag de dag bij kinderen voor neurologische problemen zorgen. Oudere kinderen hadden iets minder, maar nog steeds veel lood in de botten.
Problemen
Vijf van de kinderen hadden uitzonderlijke botten, veroorzaakt door het lood. Zo’n mutatie treedt echter alleen op als er in elke deciliter bloed zeventig microgram lood zit. Enorme hoeveelheden. Zeker als u bedenkt dat uit eerder onderzoek bleek dat tien gram lood per deciliter bloed al tot verminderde intelligentie, problemen met lezen en leren, gehoorverlies, concentratieproblemen, hyperactiviteit en gedragsproblemen kan leiden.
Cosmetica
De wetenschappers vroegen zich direct af hoe de kinderen aan zulke enorme hoeveelheden lood kwamen. De industrialisering speelde in die tijd nog geen grote rol, dus het moest iets anders zijn geweest. Uit eerder onderzoek was al gebleken dat vrouwen meer lood in het lichaam hadden dan mannen. Men vermoedde dan ook dat de make-up van de dames er iets mee van doen had. In die tijd gebruikte de elite een poeder vol lood om het gezicht wit te maken. De kinderen kwamen waarschijnlijk middels hun moeders in aanraking met het poeder. Zonder dat de moeders het zelf wisten, vergiftigden ze in hun zucht naar uiterlijke schoonheid hun kroost.
Arbeiders
De onderzoekers concluderen dat de kinderen die die aanraking met het lood overleefden, waarschijnlijk een zware intellectuele stoornis hadden. Bovendien is er reden om aan te nemen dat de loodvergiftiging een grote rol speelde onder de elite. Uit eerder onderzoek van dezelfde onderzoekers bleek dat samoerai en handelaars in het gebied allemaal veel meer lood in het lichaam hadden dan de arbeiders. “We nemen aan dat cosmetica onder de samoerai één van de belangrijkste bronnen van loodvergiftiging was,” legt onderzoeker Nakashima uit. “De mensen uit de lagere klasse hadden de luxe van cosmetica niet en de wet verbood dat zij cosmetica gebruikten, omdat zij arbeiders waren.”
Val
Nakashima gaat zelfs nog een stap verder. Hij vermoedt dat de loodvergiftiging uiteindelijk leidde tot politieke instabiliteit en zelfs de ineenstorting van het oude shogun-systeem inluidde. In dat geval kunnen we concluderen dat de uiterlijke schoonheid van de vrouwen van de samoerai de val van het Japanse rijk en de introductie van de Japanse keizer teweeg brachten.
Het is niet voor het eerst dat lood tot de val van een rijk leidde. Onderzoekers suggereerden eerder ook dat het Romeinse rijk viel door loodvergiftiging. De Romeinse elite kreeg het lood via voedsel en wijn binnen en verzwakte zo aanzienlijk.