Een knuffel, een paar warme woorden, een steuntje in de rug: volgens een nieuwe studie kunnen ze een wereld van verschil maken. Kinderen die op jonge leeftijd veel warmte van hun moeder ervaren, blijken later in hun leven gezonder.
De moederliefde brengt een structurele verandering teweeg in hun kijk op de wereld, blijkt uit onderzoek van de UCLA onder ruim 8500 kinderen. De wetenschappers ontdekten dat de hoeveelheid moederlijke warmte die een kind op 3-jarige leeftijd ontvangt, samenhangt met een gevoel van sociale veiligheid op hun 14de. En dat niet alleen: er is ook een verband gevonden met de lichamelijke en geestelijke gezondheid als kinderen 17 zijn.
Sociale veiligheidsschema’s
Moederlijke warmte werd gemeten aan de hand van zaken als lof, een positieve toon en fysieke genegenheid. Kinderen die in een warm bad mochten opgroeien, hadden in hun puberteit een positiever beeld van hun sociale wereld, ze zagen het als veiliger en voelden zich meer gesteund dan leeftijdgenoten met killere moeders. De moederliefde had duidelijke positieve effecten: ze rapporteerden minder psychische problemen, minder stress en een betere lichamelijke gezondheid. “De manier waarop je als kind leert omgaan met anderen en hoe veilig je je daarbij voelt, wordt een soort bril waardoor je later de wereld in kijkt”, zegt hoofdonderzoeker Jenna Alley van UCLA. “Deze bril heeft een grote invloed op ons verdere leven. We zeggen ook wel dat die bril is opgebouwd uit ‘sociale veiligheidsschema’s’.”
Sociale veiligheidsschema’s zijn mentale kaders die bepalen hoe we sociale situaties interpreteren: zie je anderen als een steun in de rug of juist vijandig, als open of afwijzend? Volgens de onderzoekers ontwikkel je deze schema’s grotendeels in je vroege jeugd. En ze blijven vaak je hele leven invloed uitoefenen op je doen en laten. “Het is een soort basisgeloof over hoe de wereld werkt en of jij daarin welkom bent”, legt Alley uit.
Het onderzoek volgde kinderen uit de Britse Millennium Cohort Study. Op 3-jarige leeftijd bezochten onafhankelijke beoordelaars hen thuis om het gedrag van de moeders te observeren. Ruim tien jaar later, op 14-jarige leeftijd, beantwoordden de jongeren vragen over hun gevoel van sociale veiligheid, zoals: ‘Heb ik familie en vrienden waardoor ik me veilig, gelukkig en gesteund voel?’ Drie jaar later werd hun mentale en fysieke gezondheid uitgebreid onderzocht.
De kracht van een positieve opvoeding
Wat opvalt: het was niet de mate van moederlijke strengheid of hardheid waarmee het team kon voorspellen hoe de tieners zich voelden, maar de hoeveelheid warmte die ze in hun vroege jeugd ontvingen. Kinderen van strenge of fysiek dwingende moeders voelden zich niet per se onveiliger op latere leeftijd. Het gaat dus niet alleen om de afwezigheid van negatief gedrag, maar het is vooral de aanwezigheid van positief gedrag dat telt. “Dit is belangrijk voor hoe we over interventies denken”, zegt George Slavich, directeur van het UCLA Laboratory for Stress Assessment and Research. “Het draait niet alleen om het verminderen van risico’s, maar ook om het actief versterken van beschermende factoren zoals warmte, vertrouwen en veiligheid.”
Opgroeien is meer dan overleven
De onderzoekers maken duidelijk dat er nog hoop is voor jongeren die geen warme jeugd kenden. “Hebben kinderen slechte ouderlijke zorg gehad, dan is er nog niks verloren”, legt Alley uit. “Als we hun kijk op de sociale wereld kunnen verbeteren, kunnen we alsnog een positieve draai geven aan hun gezondheid.” Dat kan via publieke campagnes, onderwijsprogramma’s of hulp aan ouders en verzorgers. Slavich: “We weten nu dat het belangrijk is dat jongeren de wereld zien als een veilige plek waar ze welkom zijn. Als we dat beeld kunnen versterken, bouwen we aan een generatie met veerkracht.”
