Moderne mensen en Neanderthalers waren zeker 2600 jaar lang buren. Dat blijkt uit onderzoek. De studie stelt bovendien dat er geen overtuigend bewijs is dat moderne mensen verantwoordelijk waren voor de ondergang van de Neanderthaler.
Onderzoekers trekken die conclusie nadat ze onder meer bot- en houtskoolresten afkomstig uit een gebied dat zich uitstrekt van Rusland tot het oosten van Spanje dateerden. Sommige resten waren afkomstig van Neanderthalers. Andere kwamen uit ‘overgangsgebieden’ waar stenen gereedschappen zijn teruggevonden die geassocieerd worden met Neanderthalers of de eerste moderne mensen.
Buren
Aan de hand van de gedateerde objecten konden de onderzoekers voor het eerst een heel nauwkeurige tijdlijn maken waarop te zien is wanneer de Neanderthalers en moderne mensen samen leefden en wanneer de laatste Neanderthaler uit Europa verdween. Op die tijdlijn is te zien dat de moderne mensen en Neanderthalers Europa zeker 2600 en mogelijk zelfs 5400 jaar met elkaar deelden. Dat beide groepen zo lang in één gebied leefden, suggereert dat er meer dan genoeg tijd was voor interactie en mogelijk zelfs seks tussen Neanderthalers en moderne mensen. De onderzoekers benadrukken echter dat op basis van hun studie onduidelijk is of dat ook daadwerkelijk gebeurde. “Andere recente onderzoeken naar het DNA van Neanderthalers en moderne mensen suggereren dat de groepen zich buiten Afrika met elkaar kruisten waardoor 1,5 tot 2,1 procent of meer van het DNA van moderne niet-Afrikanen afkomstig is van Neanderthalers,” vertelt onderzoeker Thomas Higham. “Wij geloven dat we een robuuste tijdlijn hebben ontwikkeld die licht werpt op sommige belangrijke vragen omtrent de mogelijke interactie tussen Neanderthalers en moderne mensen.”
Uitgestorven
De tijdslijn vertelt ook meer over de wijze waarop de Neanderthalers uitstierven. “Deze suggereert dat ze in steeds kleiner wordende groepjes in verschillende delen van Europa leefden alvorens ze uitstierven.” Het wijst erop dat Neanderthalers in verschillende delen van Europa op verschillende momenten uitstierven en dus niet – zoals sommige onderzoekers lang vermoedden – heel snel door moderne mensen onder de voet zijn gelopen.
De onderzoekers zijn heel zeker van hun tijdslijn. “Eerdere dateringen onderschatten de leeftijd van resten afkomstig van Neanderthalers, omdat het organische materiaal besmet was met moderne deeltjes,” vertelt Higham. Hij en zijn collega’s ‘zuiverden’ de monsters om er zeker van te zijn dat moderne deeltjes de datering niet zouden beïnvloeden. “Dat betekent dat we nu eindelijk met zekerheid kunnen stellen wanneer de Neanderthalers verdwenen. Natuurlijk zijn de Neanderthalers nog niet helemaal uitgestorven, want sommige van hun genen leven in de meesten van ons voort.”