Het gaat om een ons tot voor kort onbekende planetoïde die zich qua omvang kan meten met het Colosseum in Rome.
Dat is te lezen in het blad Astronomy & Astrophysics. In het blad presenteren wetenschappers de ontdekking van een 100 tot 200 meter grote ruimtesteen die zich – ten tijde van de observaties door ruimtetelescoop James Webb – in het midden van de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter bevond. De ruimtesteen gaat voor nu de boeken in als het kleinste object dat tot op heden door James Webb is gespot. En mogelijk is het zelfs één van de kleinste objecten die tot op heden in de planetoïdengordel zijn gedetecteerd.
Mislukte opnamen
Het is een opmerkelijke ontdekking, omdat James Webb op het moment dat deze de ruimtesteen waarnam, helemaal niet op zoek was naar ons onbekende planetoïden. In plaats daarvan probeerden onderzoekers middels observaties van de planetoïde (10920) 1998 BC1 het Mid-InfraRed Instrument (kortweg MIRI) te kalibreren. De observaties faalden; de planetoïde bleek te helder en de telescoop kreeg deze bovendien niet lekker in beeld. Maar toen wetenschappers zich veel later nog eens over de observaties bogen, ontdekten ze de ons tot voor kort onbekende planetoïde.
Nuttig
“Onze resultaten laten zien dat zelfs ‘mislukte’ observaties van James Webb wetenschappelijk gezien heel nuttig kunnen zijn,” merkt onderzoeker Thomas Müller op. “Dankzij Webb’s ongelofelijke gevoeligheid waren we in staat om dit grofweg 100 tot 200 meter grote object van een afstand van meer dan 100 miljoen kilometer waar te nemen.”
Meer ontdekkingen
De ontdekking smaakt naar meer, vertelt onderzoeker Bryan Holler. “We zijn bezig met het plannen van nieuwe, vergelijkbare observaties en verwachten dat op die beelden weer nieuwe planetoïden te zien zijn!”
Ruimtetelescoop James Webb werd eind 2021 gelanceerd en observeert de kosmos vanuit Lagrangepunt 2. De telescoop is ongeveer net zo groot als een tennisveld en zo zwaar als een schoolbus en staat te boek als de krachtigste ruimtetelescoop die de mensheid ooit heeft gebouwd. De telescoop is specifiek ontworpen om de eerste sterrenstelsels die kort na de oerknal ontstonden, waar te nemen en zo meer inzicht te geven in de evolutie van het universum. Daarnaast moet deze de jacht openen op aardachtige planeten, meer informatie verzamelen over hoe sterren en planeten ontstaan en evolueren en een bijdrage leveren aan de zoektocht naar buitenaards leven, door in de atmosfeer van aardachtige planeten te zoeken naar sporen van leven. Maar ook in ons eigen zonnestelsel valt natuurlijk nog genoeg te ontdekken en het is niet voor het eerst dat James Webb ook daar tijd voor vrijmaakt. Zo spotte de telescoop eerder al wolken op Saturnus’ maan Titan en maakte deze prachtige opnamen van Neptunus en zijn manen.
Het detecteren van kleinere planetoïden in de planetoïdengordel is van grote waarde. Want hoewel de huidige modellen voorspellen dat de planetoïdengordel heel wat van die kleine ruimtestenen herbergt, zijn het voornamelijk de grotere exemplaren die in detail bestudeerd zijn. Dat heeft alles te maken met het feit dat kleinere ruimtestenen nu eenmaal niet zo gemakkelijk te spotten zijn. Maar James Webb lijkt deze kleinere planetoïden (dat wil zeggen: ruimtestenen kleiner dan 1 kilometer) dus zelfs per ongeluk te kunnen waarnemen. En dat geeft onderzoekers moed. “We hebben – volledig onverwacht – een kleine planetoïde ontdekt in publiekelijk beschikbare observaties bedoeld om MIRI te kalibreren,” aldus Müller. “En onze studie suggereert dat vele nieuwe objecten met dit instrument ontdekt gaan worden.” En naarmate er meer kleine planetoïden ontdekt worden, kunnen onderzoekers hun modellen die de totstandkoming en evolutie van deze hoofdgordel beschrijven, verder aanscherpen. En dat geeft vervolgens ook weer meer inzicht in de totstandkoming en evolutie van het complete zonnestelsel, waarbij onbenutte ‘bouwmaterialen’ zich gaandeweg verzamelden in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter en de verderop gelegen Kuipergordel.
