Mieren gebruiken gereedschap om aan verdrinkingsdood te ontkomen

Ze bouwen vernuftige zandstructuren wanneer ze dreigen te verdrinken.

De mierensoort Solenopsis richteri is een slim beestje. Onderzoekers hebben in een nieuwe studie namelijk ontdekt dat ze raad weten met gereedschap. Gereedschapsgebruik werd tot nu toe gezien als een aanwijzing voor verfijnde cognitieve vermogens en is voornamelijk bij primaten en sommige vogelsoorten waargenomen. Maar blijkbaar zijn mieren net zo intelligent.

Meer over de Solenopsis richteri
Solenopsis richteri komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika maar komt ondertussen ook in het zuiden van de Verenigde Staten voor. De mieren beschikken over bijzondere lichaampjes die hen in staat stellen om op water te blijven drijven. Al laat dit vermogen hen nog weleens in de steek. Door hun grote verlangen naar vloeibaar voedsel zoals nectar en honingdauw, weten ze niet altijd aan een verdrinkingsdood te ontkomen.

In een laboratoriumexperiment verzamelden de onderzoekers een kolonie mieren. Vervolgens voorzagen ze hen van twee dopjes gevuld met suikerwater; een waar feestmaal voor de zoetekauwen. De mieren wisten zich in eerste instantie drijvende te houden terwijl ze het suikerwater opslurpten. De onderzoekers besloten toen een stapje verder te gaan. Ze veranderden de oppervlaktespanning van het water, door een speciale stof aan het water toe te voegen. Hierdoor bleven de mieren niet zo gemakkelijk meer op het water drijven. Maar daar vonden ze al snel een oplossing voor.

Zand
Tot grote verbazing van de onderzoekers bouwden de mieren heuse, vernuftige zandstructuren. De mieren begonnen zandkorreltjes aan de binnenkant van de dopjes af te zetten. Hierdoor slaagden de diertjes erin om het suikerwater uit de dopjes te halen en ontkwamen ze tegelijkertijd aan een akelige verdrinkingsdood. De zandstructuren bleken zo effectief, dat de mieren in minder dan vijf minuten bijna de helft van het suikerwater uit de dopjes wisten te hevelen. “Deze uitzonderlijke vaardigheid van gereedschapsgebruik verminderde niet alleen het verdrinkingsrisico van de mieren,” vertelt onderzoeker Aiming Zhou. “Het maakte het tevens makkelijker om het suikerwater op te vangen.” En dat is best bijzonder. Het is namelijk voor het eerst dat dit geavanceerde gedrag bij dieren is waargenomen.

Onderzoekers namen mieren waar terwijl ze zandkorrels naar de dopjes transporteerden. Afbeelding: Dr Aiming Zhou and Dr Jian Chen

Aanpassing
Wat met name interessant is, is dat de mieren de zandstructuren niet bouwden toen ze nog van zuiver suikerwater konden smikkelen. Pas toen de oppervlaktespanning werd aangepast begonnen ze zandkorrels naar de dopjes te dragen. De resultaten tonen dus niet alleen het buitengewone vermogen van de mieren aan om gereedschap te gebruiken. Ze kunnen ook risico’s herkennen en passen hier hun gereedschapsgebruik op aan. “We wisten dat sommige mierensoorten hulpmiddelen kunnen gebruiken,” zegt onderzoeker Jian Chen. “Vooral bij het verzamelen van voedsel. We waren echter verrast door het opmerkelijke gebruik van gereedschap van de Solenopsis richteri. Onze bevindingen suggereren dat mieren en andere sociale insecten aanzienlijke cognitieve capaciteiten kunnen hebben voor unieke foerageerstrategieën.”

De onderzoekers hopen dat deze studie andere wetenschappers aanzet om gerelateerde studies op touw te zetten. En dat is volgens Zhou ook hard nodig. “Onze experimenten zijn uitgevoerd in een laboratorium met de mierensoort Solenopsis richteri,” zegt hij. “De volgende stappen zullen zijn om te bepalen hoe vaak ditzelfde gedrag bij andere mierensoorten voorkomt.”

Wist je dat…

…mieren ook vlotten bouwen wanneer het water hen aan de lippen staat? Zodra een overstroming dreigt, grijpen ze elkaar vast en vormen een levend vlot. Duizenden mieren kunnen zo samen een zeer stevig vlot vormen en maandenlang ronddobberen. De koningin krijgt op zo’n vlot altijd een veilig plekje in het midden. Lees er hier en hier meer over!

Bronmateriaal

"Ants adapt tool use to avoid drowning" - British Ecological Society

Afbeelding bovenaan dit artikel: gamagapix via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd