Microplastics zijn overal, zelfs in ons brein. Gemiddeld bevat ons brein zelfs een hele lepel aan microplastics, zo blijkt uit een recente studie gepubliceerd in het vakblad Nature Medicine. Gelukkig kun je zelf stappen zetten om je blootstelling te verminderen, zeggen Canadese onderzoekers in een commentaar op de studie.
Onderzoekers ontdekten dat hersenweefsel 7 tot 30 keer meer microplastics bevat dan organen zoals de lever of nieren. “De aanzienlijke hoeveelheid plastic die in het brein werd aangetroffen, was verrassend”, vertelt Nicholas Fabiano, een van de auteurs van het commentaar, aan Scientias.nl. Vooral de allerkleinste deeltjes, zoals polyethyleen (bekend van plastic zakjes en flesjes), hopen zich op in het brein. Maar waarom precies? “Zuiver speculatief, maar microplastics zijn lipofiel. Het menselijk brein heeft een hoog lipidengehalte en ontvangt een hoge bloedstroom”, speculeren de wetenschappers. Dit maakt het brein mogelijk een magneet voor deze deeltjes.
Impact op de gezondheid
Maar wat betekent dit voor je gezondheid? Er is nog geen hard bewijs dat microplastics dementie veroorzaken. Wel wijzen de auteurs van de oorspronkelijke studie op een mogelijk verband: “Atrofie van hersenweefsel, een verstoorde integriteit van de bloed-hersenbarrière en gebrekkige verwijderingsmechanismen zijn kenmerkend voor dementie, en men zou verwachten dat deze factoren leiden tot hogere concentraties microplastics.” Met andere woorden, een beschadigd brein kan meer deeltjes vasthouden.
Dierproeven geven extra reden tot zorg. Vissen die nanoplastics binnenkregen, zwommen slechter en jaagden minder goed. Muizen die acht weken werden blootgesteld, vertoonden leer- en geheugenproblemen, ontstekingen en minder synapsproteïnen. Hoewel dit geen menselijke hersenen zijn, toont het de noodzaak om blootstelling te verminderen, en dat begint bij jezelf.
Zeven praktische stappen om microplastics te vermijden
Hoewel het onmogelijk is om microplastics volledig te ontwijken, kun je je inname flink terugdringen. Hier zijn zeven tips, gebaseerd op het advies van de onderzoekers:
- Kies kraanwater boven flessenwater: Stap over van flessenwater naar kraanwater. Dit verlaagt je jaarlijkse inname van 90.000 naar 4.000 deeltjes, aldus de wetenschappers.
- Verhit geen eten in plastic: Verwarm geen eten in plastic in de magnetron. In slechts enkele minuten kan een vierkante centimeter plastic miljoenen micro- en nanoplastics vrijlaten.
- Pas op met theezakjes: Beperk het gebruik van theezakjes. Sommige theezakjes bevatten plastic en geven miljoenen deeltjes af.
- Ga voor vers, niet ultrabewerkt voedsel: Beperk de inname van ultrabewerkte voedingsmiddelen. Kipnuggets bevatten bijvoorbeeld 30 keer meer microplastics dan kipfilet.
- Mijd blikvoedsel: Beperk de inname van blikvoedsel, luidt het devies daarnaast. Vijf dagen bliksoep eten kan de BPA-concentratie in je urine met meer dan 1000 procent doen stijgen.
- Bewaar eten in glas of roestvrij staal: Bewaar geen voedsel in plastic. Gebruik in plaats daarvan glas of roestvrij staal.
- Gebruik een HEPA-filter: Overweeg ten slotte een High-Efficiency Particulate Air (HEPA) filter aan te schaffen. Dit verwijdert tot 99,97 procent van de deeltjes zo klein als 0,3 micrometer uit de lucht.
Met deze stappen neem je de regie over je plasticinname, zelfs terwijl wetenschappers nog puzzelen over hoe deze deeltjes ons lichaam binnendringen.
Kunnen microplastics je lichaam weer verlaten?
Is het mogelijk om van microplastics af te komen als ze eenmaal in je lichaam aanwezig zijn? Het bewijs is schaars. Zweten kan helpen, maar er is meer direct bewijs nodig voordat wetenschappers definitieve conclusies kunnen trekken, zegt Fabiano. Bij vissen duurt het 70 dagen om 75 procent van de microplastics uit het brein te verwijderen, maar of dat voor mensen geldt, is onduidelijk. Leeftijd lijkt geen rol te spelen in de ophoping, wat hoop geeft dat ons lichaam zich kan aanpassen.
De wetenschappers pleiten voor meer studies, bijvoorbeeld naar de link tussen ultrabewerkte voeding (vol microplastics) en mentale gezondheid, zoals depressie of angst. Maar jij hoeft niet te wachten. Door simpele keuzes te maken kun je nu al je blootstelling verminderen.
