Het lukt de mensheid nog steeds niet om de methaanuitstoot af te remmen, ook al is dit een van de grootste aanjagers van klimaatverandering. Meer dan 150 landen hebben afgesproken om de uitstoot in 2030 met 30 procent te verminderen, maar dit lijken loze beloften. We pompen ieder jaar meer van dit potente broeikasgas in de dampkring.
Uit een nieuwe studie, die deze week door onderzoekers van het Global Carbon Project is uitgebracht, blijkt dat de wereldwijde methaanuitstoot de afgelopen vijf jaar zelfs sneller is gestegen dan ooit tevoren. “Willen we in de toekomst nog een leefbaar klimaat behouden, dan moet deze trend stoppen”, schrijven de klimaatwetenschappers in het tijdschrift Environmental Research Letters. Zij signaleren dat de methaanconcentratie in de atmosfeer nu meer dan 2,6 keer hoger ligt dan voor de industriële revolutie – het hoogste niveau in meer dan 800.000 jaar.
Meer dan 3 graden warmer
Met de huidige koers stevent de aarde af op een opwarming van meer dan 3 graden Celsius tegen het einde van deze eeuw. “Op dit moment lijken de doelen van de Global Methane Pledge net zo ver weg als een oase in de woestijn”, waarschuwt Stanford-wetenschapper Rob Jackson, die hoofdonderzoeker is van het project. “We bidden allemaal dat dit geen illusie is.”
Methaan (CH₄) mag dan korter in de atmosfeer blijven dan koolstofdioxide (CO₂), het is wel veel krachtiger. Gedurende de eerste twintig jaar na uitstoot warmt methaan de aarde bijna negentig keer sneller op dan CO₂. Dit maakt het gas een belangrijk doelwit in de strijd tegen de klimaatopwarming op korte termijn.
Fossiele brandstoffen, landbouw en afval
Ondanks een toenemende focus op methaanbeleid, is de jaarlijkse uitstoot in de afgelopen twee decennia met 61 miljoen ton – zo’n 20 procent – toegenomen. De belangrijkste boosdoeners zijn de steenkoolwinning, olie- en gasproductie, veeteelt en het verrotten van voedsel en ander organisch afval op vuilstortplaatsen.
“In de laatste twee decennia is de methaanuitstoot door menselijke activiteiten alleen in de Europese Unie en Australië afgenomen”, vertelt onderzoeker Marielle Saunois. Het probleem ligt dan ook vooral in andere delen van de wereld. De grootste stijging van de methaanuitstoot is voor rekening van China en Zuidoost-Azië.
Wetlands en waterwegen
In 2020 kwam zo’n 65 procent van de wereldwijde methaanuitstoot voort uit menselijke activiteiten, waarbij landbouw en afval verantwoordelijk bleken voor dubbel zoveel methaan in de atmosfeer als de fossiele brandstofindustrie. Ook in de komende jaren zal de uitstoot door menselijk toedoen nog stijgen, schrijven de onderzoekers.
Een belangrijke verandering in het analyseren van de methaanbalans is dat de onderzoekers nu in staat zijn om in te schatten hoeveel methaanuitstoot uit wetlands, meren en rivieren door de mens wordt veroorzaakt. Voorheen werd dit allemaal als natuurlijke uitstoot beschouwd, maar menselijke activiteiten zoals de bouw van reservoirs blijken voor een aanzienlijk deel van de uitstoot verantwoordelijk. Deze reservoirs, die vaak achter een dam verscholen liggen, leveren elk jaar zo’n 30 miljoen ton methaan. “Methaanuitstoot uit reservoirs is net als de uitstoot van een koe of een olieveld een directe menselijke bron”, benadrukt Jackson. Daarnaast dragen ook de afvloeiing van mest, afvalwater, het gebruik van land en de hogere temperaturen bij aan de groei van methaanuitstoot uit al deze waterbronnen.
Onzekere toekomst
Na een zomer vol hittegolven en extreem weer waarschuwen de onderzoekers dat de wereld de drempel van 1,5 graden opwarming al heeft bereikt, en dat de volledige gevolgen van de klimaatverandering pas net beginnen door te sijpelen. Het is dus van het grootste belang om behalve de uitstoot van CO2 ook de hoeveelheid methaan die we de lucht injagen, terug te dringen.
