En opvallend genoeg reageren luisteraars sneller op een blije schreeuw, dan op een alarmerende kreet.
We doen het allemaal weleens: schreeuwen. Het is een uitlaatklep voor emoties en vermindert de spanning in het lichaam. Opvallend is echter dat mensen niet – zoals veel dieren – alleen schreeuwen als er iets mis is. Sterker nog, onderzoekers ontdekten in een nieuwe studie dat de mensenschreeuw wel zes verschillende emoties kan communiceren.
Kenniskloof
Wanneer er iets aan de hand is slaan niet-menselijke primaten en andere zoogdieren vaak door middel van een luide schreeuw alarm. Ze produceren bijvoorbeeld harde kreten bij sociale conflicten, als er een roofdier is gespot of bij andere dreigende situaties. Ook mensen schreeuwen bij gevaar. Maar een opvallend verschil is dat mensen niet alleen schreeuwen wanneer ze angstig of boos zijn. Ook bij wanhoop of enthousiasme schroeven we het aantal decibel fors omhoog. De bredere betekenis van deze verschillende soorten schreeuwen is tot op heden nog niet wetenschappelijk onderzocht. En dus besloten onderzoekers deze kenniskloof in een nieuwe studie aan te pakken.
Experiment
De onderzoekers verzamelden in de vrij kleine studie twaalf proefpersonen. Vervolgens werd hen gevraagd te schreeuwen als reactie op zowel positieve, als negatieve situaties. Een andere groep mensen luisterde aandachtig naar deze kreten en probeerde de emotionele aard van het geschreeuw te beoordelen. Zij moesten dit vervolgens in verschillende categorieën indelen terwijl ondertussen hun hersenactiviteit in de gaten werd gehouden.
Zes emoties
De resultaten zijn interessant. Want uit de bevindingen blijkt dat de mensenschreeuw wel zes verschillende emoties kan communiceren: pijn, woede, angst, plezier, verdriet en vreugde. Maar wat misschien wel het meest verrassend is, is dat luisteraars sneller reageren op ‘blij’ geschreeuw, dan op alarmerende kreten. Sterker nog, de onderzoekers ontdekten zelfs minder hersenactiviteit in veel auditieve en frontale hersenregio’s als reactie op verontrustend geschreeuw. Het betekent dat we dus gevoeliger zijn voor positieve dan voor zorgelijke kreten.
Diversiteit
Volgens de onderzoekers laten de bevindingen zien dat mensenschreeuwen diverser zijn in hun signalerende en communicatieve aard dan vaak wordt gedacht. Deze diversiteit aan geschreeuw duidt volgens het team dan ook op een belangrijke evolutionaire stap. “De resultaten uit ons onderzoek zijn in zekere zin verrassend,” zegt onderzoeker Sascha Frühholz. “Onderzoekers gaan er gewoonlijk vanuit dat het cognitieve systeem van primaten en mensen als doel heeft om gevaar of dreigingen te detecteren. Dit wordt al lang verondersteld het primaire doel bij schreeuwen te zijn. Hoewel dit bij primaten en andere diersoorten lijkt te kloppen, is deze manier van communicatie gediversifieerd bij mensen.”
Het betekent dat wij niet alleen meer schreeuwen bij gevaar, maar dat het ook positieve emoties kan overbrengen, zoals vreugde en plezier. En dat pikken we zelfs sneller op dan alarmerend geschreeuw. “Het signaleren en waarnemen van deze positieve emoties lijkt nu prioriteit te hebben gekregen,” zegt Frühholz. En dat is eigenlijk best opvallend. Wat hier achter zit? “Deze verandering heeft waarschijnlijk te maken met geëvolueerde en complexe sociale interacties onder mensen,” aldus Frühholz.
