Nieuw onderzoek wijst erop dat mensen gebouwd zijn om over een verbroken relatie heen te komen en een nieuwe romantische relatie te beginnen. En dat is goed nieuws voor mensen met een gebroken hart.
Die conclusie trekken onderzoekers wetenschappers van Saint Louis University nadat ze literatuur gerelateerd aan verbroken relaties en verslavingen vanuit de evolutionaire psychologie bestudeerden. “Onze studie suggereert dat er in onze hersenen – met dank aan natuurlijke selectie – een mechanisme te vinden is dat ons door tumultueuze perioden in onze levens helpt,” stelt onderzoeker Brian Boutwell. “Het suggereert dat mensen zich zullen herstellen: de pijn zal door de tijd heen verdwijnen. Er is licht aan het eind van de tunnel.”
Mannen
Boutwell en zijn collega’s keken met name naar wat er gebeurt wanneer een relatie verbroken wordt (ze noemen dat primary mate ejection, oftewel uitwerping van de primaire partner) en er een nieuwe relatie wordt gestart (secondary mate ejection genoemd). Allereerst blijkt dat mannen en vrouwen vaak om uiteenlopende redenen een einde maken aan hun relatie. Mannen beëindigen hun relatie relatief vaak omdat hun partner vreemd is gegaan. Dat is evolutionair gezien goed te verklaren: mannen zijn als het ware geprogrammeerd om te voorkomen dat ze kinderen opvoeden en verzorgen die niet van hen zijn. “Mannen zijn met name heel gevoelig als het gaat om vreemdgaan,” stelt Boutwell. “Ik wil niet zeggen dat vrouwen niet jaloers zijn, dat zijn ze zeker, maar het is acuter voor een man.”
Emotionele ontrouw
Vrouwen zijn sterker geneigd hun relatie te beëindigen als er sprake is van ’emotionele ontrouw’ en een man bijvoorbeeld onvoldoende betrokken is bij de opvoeding en bescherming van de kinderen. Ook dat is evolutionair gezien goed te verklaren: vrouwen zijn geprogrammeerd om zichzelf te beschermen tegen mannen die onvoldoende bijdragen, met name als het gaat om de kinderen.
Verslaving
Maar wat gebeurt er nu precies met ons wanneer we een relatie verbreken? Volgens Boutwell is het te vergelijken met afkicken van een verslavende drug. Uit onderzoeken blijkt dat mensen die zwaar verliefd zijn meer hersenactiviteit vertonen in delen van het brein die ook actief zijn als mensen bijvoorbeeld cocaïne gebruiken. Net als het verbreken van de ‘band’ tussen verslaafde en cocaïne lastig is, is het ook lastig om de ‘band’ met een geliefde te vergeten. “Om die band aan te tasten en door te gaan met je leven, is enorm lastig. Uiteindelijk is doorgaan met je leven op meerdere manieren vergelijkbaar met een poging om af te rekenen met een verslaving.”
Brein
Boutwell gaat nog een stap verder: hij bestudeerde ook de hersenen van voormalige cocaïneverslaafden en ontdekte dat sommige delen van hun brein een groter volume grijze stof bevatten. Mogelijk is dat ook van toepassing op mensen die een verslaving van een heel andere aard – een relatie – verbreken. “We kunnen beweren dat verschillende delen van het brein – nadat is afgerekend met de verslaving – een persoon helpen om door te gaan met zijn leven en een nieuwe partner te vinden. Een persoon probeert in eerste instantie misschien nog de oude partner terug te winnen. Maar als dat niet lukt, dan zal het brein in actie komen en bepaalde emoties en gedragingen corrigeren, waardoor de weg wordt vrijgemaakt voor een nieuwe partner en relatie.”
Boutwell pleit voor meer onderzoek. Zo is hij bijvoorbeeld heel benieuwd of hersenscans van mensen die een relatie stuk zagen lopen en opnieuw verliefd werden de ‘verslavingshypothese’ onderbouwen. De onderzoeker wijst er bovendien op dat het onderzoek relevant is. “Als we de verwerping van een partner beter begrijpen, krijgen we meer inzicht in de manieren waarop stellen een relatie kunnen redden.”