Dat mensen met een pacemaker moeten oppassen met bepaalde draagbare gadgets, weten we al langer. Maar nu blijkt hoe ernstig sommige slimme horloges met pacemakers kunnen rommelen.
Smartwatches, Fitbits en andere fitness-trackers zijn wereldwijd een enorme hit. Ze beloven een gemakkelijke weg naar een gezonder leven, door bijvoorbeeld het aantal stappen dat je per dag zet te tellen, de hoeveel calorieën die je verbrandt bij te houden en je inzicht te geven in je slaapritme. En hoe makkelijk is het als je een binnenkomend app’je op je horloge kunt lezen? De vraag naar dergelijke slimme horloges blijft dan ook gestaag groeien. Maar sommige mensen kunnen er maar beter mee oppassen, zo waarschuwen wetenschappers. Want als je een pacemaker of een andere implanteerbaar hartapparaat hebt, doet een smartwatch of Fitbit mogelijk meer kwaad dan goed.
Voorzichtig
Het is al langer bekend dat mensen met een pacemaker voorzichtig moeten zijn met het gebruik van bepaalde elektronica, zoals mobiele telefoons. Dat komt omdat het magnetische veld van dergelijke apparaten kan interfereren met de werking van een pacemaker. Daarom wordt geadviseerd om een mobieltje bijvoorbeeld niet in je borstzak te bewaren.
Een pacemaker is een apparaatje dat ervoor zorgt dat het hart in het juiste ritme blijft kloppen. De pacemaker heeft een sensor die voortdurend het hartritme bewaakt. Vervolgens geeft het stroomstootjes af om het hart weer in het juiste ritme te krijgen. Meestal is een pacemaker nodig als het hartritme te langzaam is. Hoewel de meeste pacemakers tegenwoordig niet zo snel van slag raken, moet je met bepaalde apparaten een beetje oppassen. Zo adviseert de Hartstichting om minstens 30 centimeter afstand te bewaren van stereoluidsprekers van grote geluidsinstallaties en navigatiesystemen voor in de auto. Ook kun je maar beter 90 centimeter afstand houden van motoren met een zeer hoog vermogen en hoogspanningskabels. Massagestoelen, trilplaten en lichaamsvet-weegschalen kun je het beste helemaal mijden.
Ook met smartwatches en fitness-trackers is het oppassen. “Sommige van deze slimme horloges sturen kleine elektrische stroompjes door het lichaam om bepaalde informatie te verkrijgen, bijvoorbeeld over de hoeveelheid vetmassa,” legt Benjamin Sanchez Terrones in gesprek met Scientias.nl uit. “Dit stroomniveau is niet waarneembaar voor de gebruiker, maar dit kan wel interfereren met de werking van een pacemaker, wat zeer gevoelige apparaten zijn.”
Wanneer gevaarlijk?
Maar wanneer wordt dit nou echt gevaarlijk? Om die vraag te beantwoorden, testte het team de werking van verschillende pacemakers van drie toonaangevende fabrikanten terwijl ze werden blootgesteld aan verschillende stroomniveaus. “We ontdekten dat de gegenereerde elektrische interferentie de door bevoegde instanties geaccepteerde grens overschrijdt,” vertelt Sanchez Terrones. “Anders gezegd, het belemmert de juiste werking van de pacemakers.”
Kortom, de bevindingen duiden erop dat sommige draagbare gadgets de werking van pacemakers kunnen verstoren. En dat kan ernstige risico’s opleveren. Zo kunnen smartwatches of fitnesshorloges ervoor zorgen dat een pacemaker geen of juist onterecht stroomstootjes afgeeft. “De interferentie kan daarom een onnodige elektrische schok aan het hart veroorzaken,” zegt Sanchez Terrones. “Maar het kan er ook voor zorgen dat de pacemaker stopt. Als dit te lang duurt, kan de patiënt flauwvallen – of erger.”
Punt van zorg
De bevindingen duiden erop dat slimme horloges in het ergste geval dus zelfs dodelijk kunnen zijn. De studie werpt dan ook belangrijk nieuw licht op de kwestie. “Dat draagbare gadgets de werking van pacemakers in de war kunnen schoppen is een belangrijk punt van zorg,” zegt Sanchez Terrones. “Hoewel fabrikanten zeggen dat patiënten met implanteerbare hartapparaten moeten uitkijken met bepaalde gadgets, is dit de eerste studie die aantoont dat ze daadwerkelijk een groot risico voor deze mensen vormen.”
Geen slechte zaak
Dat draagbare gezondheidsgadgets die de hartslag, bloeddruk en andere vitale functies controleren in de afgelopen jaren zijn getransformeerd in echte ‘must-haves’ is volgens Sanchez Terrones overigens helemaal geen slechte zaak – ondanks dat het de grens tussen medische- en consumentenapparatuur heeft vervaagd. In tegendeel. “Het is heel goed dat er nu consumentenproducten bestaan die vitale functies evalueren,” zegt Sanchez Terrones. “Maar het is net zo belangrijk dat deze apparaten klinisch nauwkeurig en veilig zijn voor de beoogde populatie.”
De volgende stap is om te bestuderen of en in hoeverre dergelijke gadgets ook interfereren bij patiënten. “Onze studie vormt de basis voor toekomstig onderzoek,” zegt Sanchez Terrones. “Zo zijn we van plan om meer studies uit te voeren en meerder apparaten te testen. Het zou daarnaast heel nuttig zijn als wetenschappers en de industrie de handen ineenslaan, om de veiligheid van hartpatiënten te waarborgen.”
