Scheurende banden en brullende uitlaten: het hebben van een luidruchtige auto wordt vaak geassocieerd met jonge mannen die hun aanwezigheid kenbaar willen maken. Maar klopt dat wel? Een nieuw onderzoek ontdekt verbanden tussen de voorkeur voor luide auto’s en bepaalde persoonlijkheidstrekken.
Door absorberende geluidsschermen langs snelwegen en een groeiend aantal elektrische auto’s wordt verkeer steeds stiller. Ook in de wetenschap wordt er steeds meer aandacht besteed aan de schade van geluidsoverlast voor verkeer. Zo blijkt bijvoorbeeld dat kinderen die in de buurt van lawaaierige wegen naar school gaan, zich minder goed kunnen concentreren en een slechter geheugen hebben. Daar dwars tegenover bestaat echter een groep die rondrijdt in wagens met aangepaste uitlaten die als enige doel hebben om zo veel mogelijk herrie veroorzaken.
Wie zijn deze mensen en wat proberen ze te bereiken? Dat vroeg ook psycholoog Julie Aitken Scherme zich af. In haar onderzoek onderzocht ze de psychologische achtergrond van individuen die hun auto’s aanpassen om deze bewust luider te maken. Daaruit bleek dat er twee groepen te onderscheiden zijn die een grotere voorkeur hebben voor deze aandachttrekkende voertuigen: individuen met hogere scores op psychopathie en sadisme, en mannen.
Status
Eerst even de auto zelf. Die is voor velen niet enkel een vervoersmiddel, vertelt Aitken Scherme. Het is een stukje van onszelf en een manier om onze identiteit uit te drukken. Het kan zelfs een statussymbool zijn. Een symbool waar andere weggebruikers ook daadwerkelijk op reageren. Zo toeteren we bijvoorbeeld minder snel er als een dure bolide in de weg staat en halen we duurdere auto’s ook minder snel in. Een dure auto suggereert namelijk dat de bestuurder ervan een hoge status heeft. En de mens is nu eenmaal geneigd het gedrag van mensen met een hoge status te respecteren.
Identiteit
Dat spullen een verlengstuk van jezelf worden, is op zich niet nieuw. Ook in de mode-industrie zie je dat kleding allang niet meer alleen maar praktisch is, maar ook een manier is om je identiteit aan te geven. Niet is niet enkel iets van de laatste jaren: archeologen hebben geverfde vezels stof gevonden die zo’n 36.000 jaar oud zijn. Maar dan het grote verschil: iemands kledingsmaak verstoort de openbare orde niet, en een opgevoerde bolide wel. Een goede reden om te onderzoeken wat de drijfveer is van de herriebak-eigenaren.
Steekproef
En dus hield Aitken Scherme een steekproef onder ruim vijfhonderd studenten bedrijfskunde. Iets meer dan de helft (55%) bestond uit mannen. De andere andere helft bestond uit vrouwen (44%) en anders (1%). “We vroegen hen in hoeverre ze hun auto als een verlengstuk van zichzelf zagen, in hoeverre ze luide auto’s ‘cool’ vonden, en hoe waarschijnlijk ze het achtten dat ze hun auto zelf luider zouden maken met aanpassingen zoals aan de uitlaat.” Daarnaast werden de deelnemers middels zelfrepportages getest op persoonlijkheidstrekken van narcisme, machiavellisme, psychopathie en sadisme.
Psychopathie en sadisme
Uit de testen kwam naar voren dat man-zijn en hoge scores op psychopathie en sadisme de significante voorspellers blijken voor het kunnen waarderen van een luide auto. De onderzoeker denkt dat het gedrag wordt veroorzaakt door een drang om op te vallen. Die wens om gezien en gehoord te worden kan diep geworteld zijn in bepaalde persoonlijkheidstrekken. Bij psychopathie bijvoorbeeld, wat gekenmerkt wordt door een gebrek aan empathie en een neiging tot impulsief gedrag.
Maar ook sadisme: het plezier in het veroorzaken van pijn bij anderen. Beiden hebben persoonlijkheidskenmerken die kunnen leiden tot antisociaal gedrag. “Het aanpassen van een auto om luider te zijn, kan gezien worden als een manifestatie van deze trekken, een manier om macht uit te oefenen en controle te krijgen over de omgeving.” Waarom specifiek man-zijn een voorspellende factor is, vertelt het onderzoek niet.
Oplossingen
Hoewel het onderzoek geen directe oplossingen tegen geluidsoverlast door deze groep biedt, weet Aitken Scherme wel wat níet werkt. “Behalve het juridisch afdwingen van wetten met betrekking tot deze auto-aanpassingen, suggereren de huidige resultaten dat tactieken zoals informatiecampagnes misschien niet nuttig zijn”, concludeert de onderzoekster in haar publicatie. “Het is immers vrij onwaarschijnlijk dat degenen die hoger scoren op psychopathie en sadisme zich laten beïnvloeden door het feit dat de aangepaste geluiddempers schadelijk kunnen zijn voor anderen.”
