Alleenstaanden zijn allang niet zielig meer. Sterker nog, de happy single is eigenlijk net zo gewoon als een getrouwde man of vrouw. Maar hoewel ze allemaal anders zijn, hebben die eeuwige vrijgezellen ook een aantal dingen gemeen, blijkt uit onderzoek.
Meer dan 3,3 miljoen Nederlanders wonen alleen en dat worden er alleen maar meer. Naar schatting is over ruim twintig jaar een op de vier mensen alleenstaand volgens het CBS. Zij delen een aantal kenmerken, die niet altijd even positief zijn, blijkt uit nieuw onderzoek dat in Psychological Science verscheen. Zo zijn mensen die levenslang alleenstaand zijn gemiddeld minder tevreden met hun leven. Ook zijn ze introverter en staan ze minder open voor nieuwe ervaringen.
Alleenstaanden en de Big Five
“Als er verschillen zijn, worden die vooral belangrijk bij oudere mensen die meer gezondheidsklachten en financiële problemen hebben”, zei hoofdonderzoeker Julia Stern van de Universiteit van Bremen in een interview met APS. “Ze hebben meer hulp nodig, en die hulp komt meestal van de partner.” Dat kan dus een groot probleem worden als die partner er niet is.
Samen met collega’s vergeleek ze alleenstaanden en mensen met een partner op het gebied van levenstevredenheid en de persoonlijkheidskenmerken van de Big Five (openheid voor ervaringen, consciëntieusheid, extraversie, vriendelijkheid en neuroticisme). Het onderzoek onder meer dan 77.000 Europeanen boven de 50 jaar was het eerste dat keek naar verschillende culturen en naar mensen die hun hele leven al alleen waren. Daaruit bleek dat alleenstaanden dus minder tevreden zijn met hun leven, maar ook dat ze minder extravert en minder consciëntieus zijn, en minder open staan voor nieuwe ervaringen, vergeleken met mensen met een partner.
Ooit of nooit een relatie gehad
Eerdere studies gebruikten verschillende definities van alleenstaand zijn: soms keken ze alleen naar de huidige relatiestatus, andere keren ging het enkel om mensen die nooit getrouwd waren of nooit hadden samengewoond. Maar mensen die in het verleden een serieuze relatie hebben gehad, kunnen andere karaktertrekken hebben dan degenen die nooit een liefdesrelatie zijn aangegaan.
Om dit te onderzoeken, werden de deelnemers in verschillende categorieën ingedeeld: momenteel een partner, nooit samengewoond met een partner, nooit getrouwd, of nooit een langdurige relatie gehad. En vooral die laatste groep viel op: mensen die nooit een serieuze lange relatie hadden gehad, scoorden lager op extraversie, openheid en levenstevredenheid dan degenen die momenteel alleenstaand waren maar in het verleden hadden samengewoond of getrouwd waren geweest. Maar alle alleenstaanden scoorden lager dan mensen die nu een relatie hadden.
Toch weer naar een feestje
Het is natuurlijk de vraag wat oorzaak is en wat gevolg: het kan zijn dat mensen met bepaalde karaktertrekken eerder relaties aangaan, of het kan zijn dat lange relaties je persoonlijkheid veranderen. Maar volgens de onderzoekers wijst hun studie op het eerste. Veranderingen in persoonlijkheid door een relatie zijn klein en tijdelijk, aldus Stern. Een extravert persoon die een nieuwe relatie begint, vindt het misschien in het begin fijn om thuis op de bank te kruipen met de nieuwe geliefde, maar uiteindelijk komt de extraversie terug en wil die persoon weer naar een feestje.
“Het is waarschijnlijker dat er een zogenoemd selectie-effect optreedt, dus dat bijvoorbeeld mensen die extraverter zijn meer kans hebben om een relatie aan te gaan”, zei Stern. Maar ze waarschuwde dat de resultaten gemiddelde effecten zijn en niet noodzakelijkerwijs voor iedereen gelden. Er zijn natuurlijk genoeg extraverte alleenstaanden en introverte mensen in een vaste relatie.
Culturele verschillen
Wat veel alleenstaanden ook gemeen hebben is zoals gezegd hun lagere levenstevredenheid. Het kan zijn dat die lager is, doordat in onze samenleving een relatie nog steeds de norm is. Omdat de steekproef mensen uit 27 Europese landen omvatte, konden de onderzoekers onderzoeken of er culturele verschillen waren. En daaruit bleek inderdaad dat in landen waar het huwelijk hoger in het vaandel staat en meer mensen getrouwd zijn, zoals in Zuid-Europa, alleenstaanden nóg minder tevreden zijn met hun leven dan in Noord-Europese landen waar het singlebestaan normaler is.
Verder zijn alleenstaande vrouwen gelukkiger dan singlemannen en ouderen waren tevredener met hun vrijgezellenbestaan dan mensen van middelbare leeftijd. Stern speculeerde dat oudere singles hun omstandigheden mogelijk meer accepteren en gelukkiger zijn, nu de periode waarin hun leeftijdsgenoten trouwen en gezinnen stichten achter hen ligt.
Zorgen voor elkaar
Dat is op zich goed nieuws, toch zijn er ook zorgen: singles zijn minder gelukkig en scoren ook lager op extraversie en consciëntieusheid, eigenschappen die in verband worden gebracht met een betere gezondheid en een hogere levensverwachting. “Er zijn verschillen tussen mensen die hun hele leven alleenstaand blijven en mensen die een partner krijgen, en voor mij betekent dit dat we extra zorg moeten dragen voor deze mensen”, zei Stern.
Ze stelde voor om bijvoorbeeld nieuwe programma’s tegen eenzaamheid te ontwikkelen, die specifiek rekening houden met deze persoonlijkheidskenmerken en oudere alleenstaanden helpen om gelijkgestemden te ontmoeten. “Als ze mensen hebben die voor hen zorgen of regelmatig naar hen omkijken, kan dit enorm helpen.” Zo is te voorkomen dat deze eeuwige vrijgezellen eenzaam worden, met alle gezondheidsproblemen die daar bij horen.
