Langs de kust van het Verenigd Koninkrijk zijn een slordige 50.000 scheepswrakken te vinden. En deze wrakken dienen als veilige havens voor zeeleven, waardoor ze beschermd worden tegen de schadelijke effecten van sleepnetvisserij.
Aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw krioelde het van de schepen op de wereldzeeën. Ze werden ingezet voor handel, transport en wereldwijde reizen. Lang niet alle schepen slaagden er echter in ongeschonden te blijven in die maritieme drukte. Door het drukke scheepvaartverkeer in die periode ontstond er een aanzienlijk aantal scheepswrakken langs kustlijnen. Opvallend genoeg blijkt uit nieuw onderzoek dat dieren handig gebruik hebben gemaakt van deze wrakken als nieuwe leefomgevingen.
50.000 scheepswrakken
Langs de kust van het Verenigd Koninkrijk liggen naar schatting zo’n 50.000 scheepswrakken verspreid. Veel van deze wrakken rusten al meer dan honderd jaar op de zeebodem en hebben gediend als een soort afschrikmiddel voor vissers die sleepnetten gebruiken om hun vangst binnen te halen. Dit betekent dat de zeebodem in en rondom scheepswrakken vrijwel onverstoord blijft, terwijl veel andere delen van de zeebodem aanzienlijke schade hebben opgelopen door intensieve visserij.
Studie
In de nieuwe studie hebben onderzoekers vijf scheepswrakken voor de kust van het Schotse Berwickshire nader onder de loep genomen. Deze scheepswrakken, die uit diverse materialen bestaan, bevinden zich op dieptes tussen de 17 en 47 meter onder het zeeoppervlak. Sommige liggen in gebieden waar sleepnetvisserij is toegestaan, terwijl andere zich bevinden in zones waar bepaalde vistechnieken verboden zijn.
Het onderzoeksteam verzamelde videobeelden van de scheepswrakken, de aangrenzende zone binnen een straal van 50 meter en controlegebieden die meer dan 150 meter verwijderd zijn van de plek van het wrak. Na het verzamelen werden de beelden van alle locaties grondig geanalyseerd.
Toevluchtsoord
De onderzoekers komen tot een opvallende ontdekking. Zo blijkt dat de scheepswrakken fungeren als schuilplaatsen voor vissen, koralen en ander zeeleven in gebieden waar nog steeds schadelijke sleepnetvisserij plaatsvindt. Uit de bevindingen blijkt dat er rondom scheepswrakken gemiddeld 240 procent meer zeeleven is dan op plekken waar nog steeds intensief met sleepnetten wordt gevist. Dichtbij de wrakken, tot 50 meter eromheen, was het verschil zelfs nog groter. Hier was er maar liefst 340 procent meer zeeleven vergeleken met de controlegebieden.
Betekenis
De studie is de eerste die aantoont dat scheepswrakken en de omliggende gebieden een verhoogde ecologische waarde hebben in regio’s met intensieve visserijdruk. “Sinds de jaren 1800 wordt sleepnetvisserij op grote schaal gebruikt en heeft het aanzienlijke veranderingen teweeggebracht,” zegt hoofdauteur Jenny Hickman. “Als wraklocaties niet wettelijk worden beschermd, krijgen alleen gebieden waar sleepnetten niet kunnen komen bescherming. Omdat veel wrakken er al meer dan honderd jaar liggen, laten ze zien hoe de natuur kan gedijen wanneer de druk van sleepnetten afneemt of verdwijnt.”
Bewezen
Overigens werd er al wel langer vermoed dat scheepswrakken een belangrijke rol zouden kunnen spelen als schuilplaats voor zeedieren. “Maar het is geweldig om dit nu in deze studie te bewijzen,” aldus onderzoeker Joe Richards. “Het onderzoek werpt licht op wat er kan gebeuren als het gebruik van sleepnetvisserij wordt verminderd. Dit draagt bij aan ons algemene begrip van hoe scheepswrakken kunnen bijdragen aan het herstel en de verbetering van ecosystemen.”
Volgens de onderzoekers benadrukt hun studie hoe cruciaal het is om wraklocaties mee te nemen in toekomstige plannen voor natuurbescherming. “In de recente jaren heeft het Verenigd Koninkrijk aanzienlijke vooruitgang geboekt in het beschermen van het mariene milieu,” zegt co-auteur Emma Sheehan. “We hebben echter nog een lange weg te gaan om het doel van het beschermen van 30 procent van de oceaan tegen 2030 te bereiken. Om dit te bewerkstelligen, is gedetailleerd bewijs nodig dat ons begrip verdiept over welke bestaande initiatieven effectief zijn. Deze studie brengt een positief effect van het verleden onder de aandacht. Het is ongetwijfeld iets dat moet worden meegenomen in toekomstige plannen voor een beter beheer van de zee.”
