Wanneer we zien hoe een robot geknuffeld of mishandeld worden dan reageert ons brein daar net zo op als wanneer we zien hoe een mens geknuffeld of mishandeld wordt. Het suggereert dat wij mensen oprecht met robots meeleven.
Onderzoekers lieten veertig proefpersonen video’s van een kleine robot in de vorm van een dinosaurus zien. In de video’s was te zien hoe mensen op een liefdevolle of juist op een gewelddadige manier met de robot omgingen. Nadat de proefpersonen de video bekeken hadden, werd ze gevraagd naar hun emoties. Ook werd gemeten in hoeverre de mensen opgewonden waren. Proefpersonen die er getuige van geweest waren dat de robot mishandeld werd, waren negatiever en opgewondener dan de mensen die zagen dat de robot liefdevol werd behandeld.
fMRI
In een tweede experiment kregen veertien proefpersonen video’s met daarin een mens, een robot of een levenloos object te zien. In de video’s werd de mens, robot of het levenloze object liefdevol of gewelddadig behandeld. Terwijl de proefpersonen de video’s bekeken, werd hun hersenactiviteit met behulp van een fMRI vastgelegd. Uit het experiment blijkt dat zien hoe een mens of robot gewelddadig behandeld wordt, precies dezelfde hersenactiviteit oproept bij mensen. Blijkbaar roepen beide omstandigheden dezelfde emotionele reacties op. Wanneer proefpersonen zagen hoe een mens of robot mishandeld werd, riep dat in beide gevallen ook een emotionele reactie op. Wel wees de fMRI-scan erop dat proefpersonen ietsje sterker meeleefden met de mens dan met de robot.
Belangrijk
Het onderzoek is belangrijk. Er is namelijk nog maar heel weinig bekend over de wijze waarop mensen reageren op wat de onderzoekers ‘robotische emotie’ noemen. Ook weten we nog niet goed of mensen emotioneel op een robot of een situatie waarin een robot verzeild is geraakt, kunnen reageren. Dit onderzoek biedt op die gebieden iets meer duidelijkheid en kan wetenschappers helpen bij het ontwikkelen van robots die niet alleen handig, maar ook ‘spannend’ zijn.
Maatje
“Een doel van het huidige onderzoek naar robots is het ontwikkelen van een robot-maatje dat een langetermijnrelatie met een mens aan kan gaan,” vertelt onderzoeker Astrid Rosenthal-von der Pütten. Zo’n robot-maatje kan bijvoorbeeld oudere mensen assisteren bij dagelijkse bezigheden en ze in staat stellen om langer thuis te wonen. Ook kunnen robots mensen bij de les houden en aanmoedigen wanneer deze bijvoorbeeld moeten revalideren. “Een veelvoorkomend probleem is dat een nieuwe technologie in het begin heel opwindend is, maar dat dit effect op een gegeven moment verdwijnt, zeker als de robot betrokken is bij saaie opdrachten die voortdurend herhaald worden. De ontwikkeling en implementatie van mensachtige vaardigheden in robots zoals theory of mind (het vermogen om zich een beeld te vormen van het perspectief van een ander, red.), emoties en empathie wordt gezien als een mogelijkheid om dit dilemma op te lossen.”
De wetenschappers doen hun volledige onderzoek later dit jaar uit de doeken tijdens de 63e Annual International Communication Association-conferentie.