Wat is tien eigenlijk? En hoe definieert u twintig? Uit nieuw onderzoek blijkt dat mensen taal nodig hebben om cijfers echt helemaal te kunnen doorgronden. Wetenschappers vermoedden dat al langer, maar konden het nooit aantonen. Tot nu. Een studie onder doven met een eigen gebarentaal toont aan dat taal cruciaal is om hoeveelheden te begrijpen.
Uit eerdere onderzoeken was al gebleken dat stammen in de Amazone die geen woorden hebben voor cijfers hoger dan drie moeite hebben om een hoeveelheid als vier of tien te begrijpen. Maar de wetenschappers konden niet vaststellen of dat het directe gevolg was van het ontbreken van woorden.
Doof
Onderzoeker Elizabet Spaepen legde zich daar niet bij neer en startte een eigen onderzoek. Ze verzamelde drie groepen mensen: een groep doven die de officiële gebarentaal gebruikten, een groep mensen die gewoon konden horen en een groep doven die hun eigen gebarentaal hadden ontwikkeld.
Verhaal
De proefpersonen kregen de opdracht om een verhaal dat middels plaatjes werd verteld later samen te vatten. In het verhaal speelden getallen een grote rol. Zo ging het bijvoorbeeld om tien schapen. De doven met een officiële gebarentaal en de mensen die konden horen, vervulden de taak perfect. Maar de proefpersonen die een eigen gebarentaal hadden ontwikkeld niet. Zij konden zich de cijfers alleen goed herinneren als deze heel klein waren. Naarmate de getallen groter werden dan drie of vier, zaten ze er vaker naast. Zo werden de tien schapen aangeduid met negen vingers.
Exact
In een tweede test kregen de mensen met de eigen gebarentaal nog een opdracht. Ze zagen een groep objecten liggen en kregen een zakje met objecten. Ze moesten net zoveel objecten op tafel leggen als ze gezien hadden. Maar weer werden de mensen minder accuraat als het om meer dan drie of vier voorwerpen ging. “Ze kunnen hoeveelheden wel benaderen, maar ze hebben geen manier om het exacte aantal te achterhalen,” legt Spaepen uit.
1,2,3
Het is nog onduidelijk welk onderdeel van taal verantwoordelijk is voor het begrijpen van cijfers. Spaepen vermoedt dat het beroemde lijstje met cijfers (1,2,3,4,5, etc.) er iets mee te maken heeft. Kinderen leren dit lijstje al vroeg: nog voordat ze kunnen begrijpen dat het woord ‘vier’ verwijst naar vier voorwerpen en dus niet naar zes of acht.
De onderzoekers hopen door dit onderzoek een beter beeld te krijgen van hoe kinderen leren tellen. En hoe ze zich de definities van cijfers eigen maken.
