Meestgebruikte drug ter wereld steeds verder in het nauw (en daar ga jij ook iets van merken!)

Onderzoekers komen met bitter nieuws: de huidige klimaatcrisis dreigt nu echt de koffieopbrengst aan te tasten.

Al een tijdje weten we dat koffie ernstig wordt bedreigd. De boosdoener? Het veranderende klimaat. Door klimaatverandering ingegeven temperatuurstijgingen en veranderingen in neerslag drijven koffieboeren in het nauw. Daar heb jij tot nu toe waarschijnlijk nog weinig van gemerkt. Toch wordt de situatie ondertussen steeds nijpender, zo schrijven onderzoekers in een nieuwe studie. Betekent dit dat we nu écht moeten afkicken van de meestgebruikte drug ter wereld?

Koffie: de meestgebruikte drug ter wereld
Naar schatting drinkt zo’n 90 procent van alle volwassenen elke dag koffie. Daarmee is cafeïne de meestgebruikte drug ter wereld. Omdat de consumptie – in lage tot matige doses – doorgaans veilig wordt geacht, koffie overal te koop is en niet duur hoeft te zijn, zien weinigen reden om deze drug af te zweren. Maar fervente koffiedrinkers die zich – om wat voor reden dan ook – toch voornemen om de koffie links te laten liggen, komen er al snel achter dat dit resulteert in heuse ontwenningsverschijnselen. Kortom: de koffieverslaving bestaat dus echt. En hetzelfde geldt voor de afkickverschijnselen.

Maar liefst 99 procent van alle koffie die wereldwijd wordt gedronken, is afkomstig van twee soorten koffieplanten: Coffea arabica en Coffea robusta. Arabica-koffie is de populairste soort: maar liefst 56 procent van de koffieconsumptie wordt door C. arabica mogelijk gemaakt. C. robusta is de leverancier van 43 procent van de koffie die wereldwijd wordt genuttigd.

Twee soorten
Maar, deze planten houden absoluut niet van extreme hitte. Sterker nog, C. arabica gedijt het best bij een gemiddelde jaarlijkse temperatuur van 19 graden. Daarmee is deze in het licht van klimaatverandering behoorlijk kwetsbaar. Wat ook niet helpt, is dat de plant zeer gevoelig is voor een schimmelziekte die op veel koffieplantages in Centraal- en Zuid-Amerika voorkomt en koffieplantroest veroorzaakt. C. robusta doet het ietsje beter. De plant gedijt bij een iets hogere gemiddelde jaarlijkse temperatuur (23 graden Celsius) en is bestand tegen bepaalde stammen van de eerder genoemde schimmelziekte. Maar daar staat tegenover dat Robusta-koffie minder smaakvol is dan Arabica-koffie en om die reden ook als een minderwaardige koffiesoort wordt gezien.

Klimaatverandering
Kortom, de koffieplant heeft het in het huidige veranderende klimaat moeilijk. Uit eerdere studies is bovendien gebleken dat door toedoen van klimaatverandering – en daarmee samenhangende toename van droogte, hittegolven en ziekte – de koffieproductie op termijn weleens zou kunnen terug vallen naar 50 procent. “Koffie is een gevoelig gewas, dat erg kwetsbaar is voor klimaatverandering,” zegt onderzoeker Doug Richardson. “Koffieoogsten kunnen mislukken als de jaarlijkse gemiddelde temperatuur en regenval niet binnen het optimale bereik liggen.”

Klimaatgevaren
De vraag is echter hoe nijpend de situatie momenteel nou echt is. Om dat te achterhalen, hebben onderzoekers de effecten van een aantal belangrijke klimaatfactoren (denk aan temperatuur, regenval en vochtigheid) in de top twaalf koffieproducerende landen wereldwijd tussen 1980 en 2020 bestudeerd. En de resultaten zijn weinig rooskleurig. Zo blijkt dat de frequentie van ‘klimaatgevaren’- de suboptimale groeiomstandigheden als gevolg van extremen zoals hoge temperaturen – in de bestudeerde periode in elke regio was toegenomen. “Er is een duidelijke verschuiving te zien,” zegt Richardson. “Eerder waren de overheersende klimaatgevaren kou en regen. Nu zijn de gevaren warmte en droogte. Sinds 1980 loopt de wereldwijde koffieproductie dan ook steeds meer risico op misoogsten, die kunnen worden veroorzaakt door klimaatgevaren die meerdere koffieproducerende gebieden tegelijkertijd treffen.”

Minder land geschikt
De verwachting is bovendien dat de koffieplant, als gevolg van de suboptimale groeiomstandigheden, ook in de toekomst voortdurend flinke klappen zal krijgen. Bovendien wordt er ook steeds minder land geschikt voor het verbouwen van koffie. De hoeveelheid land dat geschikt is voor koffieteelt zou wereldwijd tegen 2050 weleens gehalveerd kunnen zijn. En dat kan dat kopje koffie in de ochtend weleens een stuk duurder gaan maken.

El Niño
Naast de door de mens veroorzaakte klimaatverandering bestudeerden de onderzoekers ook het effect van natuurlijke klimaatschommelingen, waaronder El Niño – een periodieke opwarming van oceaanwater langs de evenaar in de oostelijke Stille Oceaan. “El Niño is een terugkerend klimaatpatroon dat het klimaat in een groot deel van de tropen en subtropen beïnvloedt,” zegt onderzoeker James Risbey. “Maar het goede nieuws is dat El Niño minder invloed lijkt te hebben op Zuid-Brazilië, de grootste producent van Arabica-koffie ter wereld. Dit betekent dat dit werelddeel daarom mogelijk kan helpen om reducties elders te compenseren.”

Al met al lijkt het erop dat we er niet meer klakkeloos vanuit kunnen gaan dat we in de toekomst de ochtend kunnen blijven starten met een verse kop koffie. Als gevolg van toenemende klimaatgevaren wordt de koffievoorziening in de wereld steeds minder betrouwbaar. Het is met name voor fervente koffieleuten bitter nieuws. Misschien is afkicken en overstappen op thee zo’n gek idee nog niet.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd