En daarmee komt een einde aan een historische missie, die eigenlijk al veel langer duurde dan wetenschappers hadden durven hopen en waarin uitgebreid is aangetoond dat helikopters ook op Mars in de lucht kunnen blijven.
Kunnen helikopters vliegen op Mars? Dat was een vraag die de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie al enige tijd bezighield. En dus besloten wetenschappers drie jaar geleden om een klein helikoptertje naar de rode planeet te sturen. Doel was om deze zo’n 30 dagen actief te houden en in die periode – als het meezat en als het al wilde lukken – vijf vluchtjes te laten maken. Het liep anders; de Marshelikopter – Ingenuity genaamd – ging als een tierelier, bleef bijna drie jaar actief en maakte meer dan 70(!) vluchten!
Beschadiging
Maar nu valt dan – toch nog tamelijk onverwacht – het doek voor Ingenuity. Tijdens de laatste vlucht – nummertje 72 – ging het namelijk mis. De helikopter steeg eerst – zoals de bedoeling was – naar een hoogte van 12 meter, bleef daar 4,5 seconde hangen om vervolgens – zoals gepland – de afdaling in te zetten. Maar op ongeveer 1 meter van het Marsoppervlak ging het mis; Ingenuity verloor het contact met Marswagentje Perseverance – een tussenstation voor het contact tussen Ingenuity en de aarde. Een dag later werd het contact weer hersteld, maar het leed bleek toen al geschied. Op foto’s van de schaduw van Ingenuity – gemaakt door de Marshelikopter zelf – was te zien dat één van de rotorbladen tijdens de ietwat ruwe landing beschadigd was geraakt. En de schade is zodanig groot dat vliegen er niet meer inzit. “De historische reis van Ingenuity, het eerste luchtvaartuig op een andere planeet, is tot een einde gekomen,” aldus NASA-baas Bill Nelson. “De bijzondere helikopter vloog hoger en verder dan we ooit hadden durven hopen.”
Succes
Dat de helikopter nooit meer vliegen kan, wordt dan ook niet direct als een verlies gezien. Want de missie – die uiteindelijk veel langer duurde dan verwacht en waarin de helikopter ook nog eens veel verder en hoger vloog dan gehoopt – is een weergaloos succes gebleken. En het beoogde doel – vaststellen of het mogelijk is om te vliegen op Mars – is meer dan behaald.
Veelbewogen missie
Terugkijkend is het dan ook een prachtige missie geweest waarin men de grenzen van de helikopter steeds weer opzocht én verlegde. Maar waarin ook de nodige hobbels moesten worden genomen. Zo kreeg Ingenuity in de afgelopen drie jaar bijvoorbeeld te maken met stofstormen, moest deze een ijzige Marswinter overleven en leren leven met een kapotte sensor. Maar de helikopter doorstond het allemaal. Tot die laatste, onfortuinlijke vlucht dus; bijna drie jaar na aankomst op de rode planeet (zie kader).
Marshelikopter Ingenuity liftte mee met Marswagentje Perseverance; het helikoptertje zat vastgeklemd aan de buik van het wagentje. Samen zetten ze in februari 2021 voet op Mars. Nadat de helikopter zich los had gemaakt van Perseverance maakte deze in april 2021 zijn eerste vlucht. Een historisch moment. Want dit was de allereerste helikoptervlucht op een andere planeet dan de aarde. Nadat tijdens opeenvolgende missies was aangetoond dat Ingenuity prima in de Martiaanse lucht kon komen en blijven, ging NASA wat meer experimenteren. Bijvoorbeeld door de helikopter hoger en verder te laten vliegen dan oorspronkelijk de bedoeling was. Ook werd Ingenuity ingezet als verkenner; de helikopter bracht het terrein rond Perseverance herhaaldelijk in kaart, zodat onderzoekers beter wisten wat de beste en veiligste route was voor het Marswagentje.
Het succes van Ingenuity wordt gezien als de opmaat naar meer; de verwachting is dat er in de (verre) toekomst nog wel meer (en grotere) helikopters naar Mars worden gestuurd. Ze kunnen worden ingezet om het Marsoppervlak te verkennen, lichte ladingen te verplaatsen of gebieden te bestuderen die voor Marswagentjes niet of lastig toegankelijk zijn.
