Mars bezat ooit een oceaan die meer water bevatte dan de Noordelijke IJszee en een oppervlak besloeg dat relatief gezien groter was dan de Atlantische Oceaan op aarde. Dat hebben onderzoeker ontdekt.
Wetenschappers trekken hun conclusie nadat ze de rode planeet met behulp van ESO’s Very Large Telescope, de W.M. Keck-sterrenwacht en NASA’s Infrared Telescope Facility bestudeerden. Ze richtten zich daarbij op twee vormen van water: H2O (bestaande uit twee waterstofatomen en één zuurstofatoom) en HDO (halfzwaar water, waarbij één van de waterstofatomen vervangen wordt door deuterium). Halfzwaar water is zwaarder dan ‘normaal’ water en ontsnapt daardoor na verdamping moeilijker. Hoe meer water een planeet verliest, des te groter de HDO/H2O-verhouding van het resterende water wordt. Die verhouding hebben onderzoekers nu gemeten om vast te kunnen stellen hoeveel water het vandaag de dag vrij droge Mars in het verleden bezat en is kwijtgeraakt.
Jong Mars
Uit het onderzoek blijkt dat Mars in zijn jonge jaren (we hebben het dan over ongeveer vier miljard jaar geleden) heel nat is geweest. De planeet bezat genoeg water om zijn volledige oppervlak met een 140 meter dikke laag water te bedekken. De onderzoekers denken echter niet dat het water netjes over het oppervlak verdeeld werd. Het water zou zich in de laagst gelegen gebieden verzameld hebben. Zo ontstond een oceaan op het noordelijk halfrond die plaatselijk meer dan 1,6 kilometer diep was en zo’n negentien procent van het planeetoppervlak bedekte. Ter vergelijking: de Atlantische Oceaan op aarde beslaat zo’n 17 procent van het aardoppervlak en is relatief gezien dus kleiner dan de oceaan op het oppervlak van Mars moet zijn geweest.
Betrouwbare schatting
“Ons onderzoek geeft een betrouwbare schatting van hoeveel water Mars ooit had, door te bepalen hoeveel water naar de ruimte is ontsnapt,” stelt onderzoeker Geronimo Villanueva. “Met dit onderzoek kunnen we de geschiedenis van Mars beter begrijpen.”
Leven
Het onderzoek heeft ook implicaties voor eventueel leven dat op Mars te vinden is of was. “Als Mars zo veel water is kwijtgeraakt, is de planeet hoogstwaarschijnlijk veel langer nat geweest dan tot nu toe werd gedacht,” stelt onderzoeker Michael Mumma. “En dat zou betekenen dat de planeet ook langer leefbaar was.”
Microklimaten
De onderzoekers maten de hoeveelheid HDO en H2O gedurende ongeveer drie Marsjaren herhaaldelijk. Op basis van die gegevens konden ze kaarten maken van de afzonderlijke verdeling en onderlinge verhouding van deze twee vormen van water. Die kaarten vertonen – ondanks dat Mars nu in feite een woestijn is – seizoensveranderingen en microklimaten.
Al met al schatten de onderzoekers dat Mars ooit zeker 20 miljoen kubieke kilometer water bezat. En dat is nog een voorzichtige schatting: het zou kunnen dat Mars ooit nog meer water bezat, waarvan een deel onder het oppervlak kan zijn opgeslagen. Wetenschappers zoeken voortdurend naar dat water en de kaarten die nu gemaakt zijn, kunnen tijdens die zoektocht helpen.