Wanneer malariaparasieten een gastheer gevonden hebben, veranderen ze de geur van die gastheer zodat deze muggen aantrekt en de parasieten zich gemakkelijker kunnen verspreiden. Dat blijkt uit nieuw onderzoek.
De uiterst gevaarlijke ziekte malaria verspreidt zich met behulp van muggen. Wanneer die muggen bloed opzuigen, krijgen ze de parasiet binnen. Die parasiet creëert in de maag van de muggen een nieuwe generatie parasieten. Die nieuwe generatie verplaatst zich naar de speekselklieren van de mug. Wanneer de mug een tweede bloedmaaltje verzamelt, geeft hij de parasieten door aan degene die hij steekt.
Zonder symptomen
Het is niet bewezen dat die nieuwe gastheer direct symptomen van malaria gaat vertonen. “We zijn met name geïnteresseerd in individuen die geïnfecteerd zijn met de malariaparasiet, maar geen symptomen vertonen,” legt onderzoeker Consuelo De Moraes uit. “Mensen zonder symptomen kunnen de ziekte – tenzij ze behandeld worden – nog altijd verspreiden. Dus als we deze mensen kunnen identificeren, zijn we wellicht beter in staat om de ziekte te controleren.”
Chemisch signaal
Maar hoe kunnen we achterhalen of iemand de parasiet bij zich draagt als deze geen symptomen vertoont? Wellicht door te kijken welke chemische signalen mensen afgeven. De Moraes en collega’s ontdekten namelijk dat de malariaparasiet die signalen verandert.
Muizen
De onderzoekers deden hun ontdekking tijdens experimenten met muizen. Ze infecteerden de muizen met de malariaparasiet en keken hoe muggen op de muizen reageerden. Muggen bleken zich sterker aangetrokken te voelen tot muizen die de parasiet bij zich droegen, maar die geen symptomen van malaria vertoonden. Om er zeker van te zijn dat het de geur van de muizen was die de muggen aantrok, stelden de onderzoekers de muggen ook nog bloot aan de lichaamsgeur van de muizen alleen. Het leverde dezelfde resultaten op en bewijst dat niet andere factoren – bijvoorbeeld de lichaamstemperatuur van de muizen – de muggen aantrokken.
De geur
De onderzoekers slaagden er niet in om in de geïnfecteerde muizen geurstofjes te vinden die niet-geïnfecteerde muizen niet bezaten. Wel bleken de verschillende stofjes die samen de lichaamsgeur van niet-geïnfecteerde muizen uitmaakten in geïnfecteerde individuen in andere hoeveelheden voor te komen: de geurstofjes die muggen aantrekkelijk vinden, bleken in hoeveelheid toe te nemen. Dat de parasieten de geur van gastheren niet radicaal veranderen, maar enkel de voor muggen aantrekkelijke stofjes nadrukkelijker tot uiting laten komen, is slim. Geen enkele mug zit er namelijk op te wachten om de parasiet onder de leden te krijgen, want ook voor muggen is de parasiet geen goed nieuws. Door de muggen aan te trekken met stofjes die ze gebruiken om voedsel op te sporen, kan de parasiet ze toch verleiden om dichterbij te komen.
De grote vraag is nu natuurlijk of de malariaparasiet ook het chemische signaal dat mensen afgeven, verandert. Als dat zo is, kunnen de onderzoekers mensen die de parasiet onder de leden hebben, maar (nog) geen symptomen vertonen wellicht gemakkelijker identificeren en behandelen voordat ze de ziekte verspreiden.
