Machu Picchu: de verloren Inca-Stad

Het is deze maand precies honderd jaar geleden dat Machu Picchu werd herontdekt. Het verhaal van een indrukwekkende Incastad.

Machu Picchu bevindt zich in de Andes, op zo’n 2440 meter boven de zeespiegel. Het is onmogelijk om de stad te verkennen en niet onder de indruk te raken. Het is namelijk niet de gemakkelijkste plek om een stad te doen verrijzen, maar de Inca’s deden het. Sterker nog: ze slaagden erin om een stad te bouwen die honderden jaren overeind zou blijven.

Pachacuti
De bouw van Machu Picchu zou zo rond 1440 zijn gestart. Archeologen gaan ervan uit dat de stad gebouwd werd in opdracht van de Inca-heerser Pachacuti. Het was een fort voor de heerser en een plaats waar edelen en de koninklijke familie zich konden terugtrekken. De stad bood ruimte aan zo’n duizend mensen.

Hiram Bingham
Hiram Bingham
Toen de Inca’s in de zestiende eeuw onder de voet werden gelopen door de Spanjaarden viel de hele samenleving uiteen en werd Machu Picchu verlaten. En dat terwijl de Spanjaarden zich niet eens van het bestaan van de stad bewust waren. Machu Picchu raakt in de vergetelheid. Tot Hiram Bingham van de universiteit van Yale in 1911 door enkele bewoners van Peru naar de stad wordt gebracht. Machu Picchu staat vanaf dat moment weer in het centrum van de belangstelling. In tegenstelling tot de Inca-steden die de Spanjaarden wél hebben kunnen vinden, is Machu Picchu namelijk niet vernietigd, maar zeer goed bewaard gebleven. Het is dan ook de ultieme plek om meer te weten te komen over de Inca’s. Alhoewel: de stad levert tot op heden vooral vragen op. Want de wetenschap mocht dan een hele stad ontdekt hebben: heel veel wijzer worden we er nu ook weer niet van.

Architectuur
Wie door Machu Picchu wandelt, raakt al snel onder de indruk van de technieken die hier zijn toegepast. De stad lijkt wel in de bergen op te gaan en het metselwerk is prachtig. Machu Picchu is onder te verdelen in twee stukken: een deel dat gebruikt werd voor de landbouw en een ‘stedelijk’ deel. De twee delen worden van elkaar gescheiden door een muur. Verder zijn er in de stad diverse zones. Zo is er een godsdienstige en militaire zone.

Een kaart van Machu Picchu. Afbeelding: Hobe / Holger Behr (via Wikimedia Commons).

Terras
In de stad zijn heel veel terrassen te vinden: het handelsmerk van de Inca’s. Dankzij de terrassen konden ze ook de berghelling gebruiken voor de landbouw. Bovendien konden de terrassen voorkomen dat de hellingen erodeerden en er aardverschuivingen plaatsvonden. De terrassen werden zo opgebouwd dat ze gemakkelijk van water voorzien konden worden.

Boven: Water stroomt naar beneden. Foto: Jennifer Rock (via Flickr.com). Onder: Een kanaaltje in Machu Picchu. Foto: Becky McCray (Flickr.com) en
Water
Maar niet alleen de gewassen hadden water nodig. Ook de stedelingen hadden in dit enorm droge gebied behoefte aan water. Een honderden meters lang, smal kanaaltje bracht het water vanuit de bron naar het centrum van de stad. Op zestien plekken in de stad monden kanaaltjes uit in ‘fonteinen’: plaatsen waar de inwoners water konden pakken om te drinken en te wassen. De fonteintjes kunnen tussen de tien en honderd liter water per minuut leveren. De kanaaltjes werken tot op de dag van vandaag: toeristen vinden er tegenwoordig op hete dagen verkoeling.

Tempel van de Zon
Hoewel Machu Picchu natuurlijk een bezienswaardigheid op zichzelf is, zijn er enkele gebouwen die er uitspringen. De Tempel van de Zon is er één van. Deze tempel is prachtig vormgegeven en laat zien dat de Inca’s goede metselaars waren. Vanuit de raampjes in de tempel is zowel de Zonnewende als de Pleiaden uitstekend te zien. Met name de Pleiaden speelden een belangrijke rol in het leven van de Inca’s: de kalender werd erop afgesteld.

Tempel van de zon. Foto: Derek Meyer. Inzet: Chris Palmer (beiden via Flickr.com).

Tempel van de Drie Ramen
Deze tempel is ook zeer opvallend. Het gebouw is robuust en heeft drie opvallend grote ramen die uitzicht bieden op de bergen en de vallei. Wie de ramen en de muren van dichtbij bekijkt, ziet hoe nauwkeurig alle blokken op elkaar aansluiten.

Tempel van de Drie Ramen. Foto: Bruno Girin. Inzet: Nick Leonard (beiden via Flickr.com).

Intihuatana
De Intihuatana bestaat uit graniet en is qua grootte vergelijkbaar met een eettafel. Waar het bijzondere bouwsel voor dient, is onduidelijk. De naam wijst erop dat het iets met de zon te maken heeft. Intihuatana betekent namelijk zoveel als het ‘knevelen van de zon’. Mogelijk werden er hier offers gebracht om de zon te behouden of werd de positie van de zon er bepaald.

Intihuatana. Foto: Snikrap (via Flickr.com).

Natuurlijk is er nog veel meer moois te zien in Machu Picchu. Wetenschappers hebben gepoogd dat alles met modellen in kaart te brengen en dat resulteert in onderstaand filmpje. Op de beelden is pas goed te zien hoe groot de uitdaging was om in zo’n onherbergzaam gebied een stad met zoveel allure te laten verrijzen.

Het meest fascinerende aan Machu Picchu is toch wel dat we er zo weinig van begrijpen. Moet u zich voorstellen: een man ontdekt een hele stad waarvan niemand wist dat deze er nog was en vervolgens levert alles in die stad meer vragen dan antwoorden op. Vrijwel alle conclusies die wetenschappers de afgelopen jaren getrokken hebben, zijn speculaties. Zelfs de vermoedelijke functie van de stad is nooit bewezen. Of we er ooit nog achter komen? Het lijkt erop dat de Inca’s die wetenschap met zich meenamen toen ze Machu Picchu halsoverkop verlieten.

De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Martin St-Amant (via Wikimedia Commons).

Bronmateriaal

"Machu Picchu" - Nationalgeographic.com
"Machu Picchu" - Nationalgeographic.com
Boek: Exploring the Incas. Door: John Malam
Boek: Machu Picchu: a civil engineering marvel. Door: Kenneth R. Wright, e.a.
Boek: The Inca world: the development of pre-Columbian Peru, A.D. 1000-1534. Door: Laura Laurencich Minelli, e.a.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd