Je ruikt de benzinedampen langs een drukke weg, zeker op warme zomerdagen en je denkt zelf vast ook: dat kan niet goed zijn voor een mens. Een grote studie toont nu opnieuw aan: dat is inderdaad niet goed.
De onderzoekers noemen luchtvervuiling in één adem met hoge bloeddruk, diabetes en roken als factoren, die de kans op een voortijdige dood vergroten. Vooral het risico op hartaanvallen en beroertes neemt toe door luchtvervuiling, aldus de wetenschappers van de NYU Grossman School of Medicine en de Icahn School of Medicine. Wie bovengemiddeld veel wordt blootgesteld aan luchtvervuiling in de buitenlucht heeft 20 procent meer kans om vroegtijdig te sterven. De kans op overlijden door hart- en vaatziekten steeg met 17 procent. Ook het gebruik van houtkachels waarbij de rook niet volledig wordt afgevoerd, vergroot de kans op overlijden met 23 procent. Het wonen naast een drukke weg maakt je kans op sterven eveneens groter, aldus de onderzoekers.
Platteland
Kleine kanttekening bij dit onderzoek is dat het is uitgevoerd in een arme landelijke regio in het noordoosten van Iran. Er zijn daarentegen wel heel veel mensen onderzocht: ruim 50.000. Zij waren allemaal ouder dan 40 en lieten al sinds 2004 jaarlijks hun gezondheid monitoren door de onderzoekers.
Traditioneel wordt er vooral onderzoek gedaan naar luchtvervuiling in stedelijke gebieden in rijkere landen. De onderzoekers, wier studie gisteren in onlinetijdschrift PLOS ONE verscheen, zien het dan ook als een plus dat er nu onderzoek is gedaan in een armer landelijk gebied. Wat in dit kader ook een rol speelde bij de verhoogde overlijdenskans was bijvoorbeeld de afstand tot gespecialiseerde ziekenhuizen, waar ze mensen met hartklachten konden dotteren. Dat leidde tot een verhoogd sterfterisico van 1 procent voor elke 10 kilometer dat het ziekenhuis verder weg lag.
De resultaten toonden eveneens aan dat een derde van de deelnemers een 13 procent hoger risico op overlijden had, omdat ze binnen 500 meter van een hoofdweg woonden. “Onze studie wijst uit dat omgevingsfactoren, zoals luchtverontreiniging binnen en buiten, toegang tot moderne gezondheidszorg en de nabijheid van drukke wegen, een rol spelen bij overlijden in het algemeen en sterfte door hart- en vaatziekten in het bijzonder”, zegt senioronderzoeker en cardioloog Rajesh Vedanthan. “Onze bevindingen helpen het risicoprofiel voor ziekte te verbreden en verder te kijken dan leeftijd en traditionele risicofactoren.” Het onderzoek is volgens onderzoeksleider cardioloog Michael Hadley erg zinvol voor beleidsmakers. “Zij kunnen zorgen dat de lucht schoner wordt en zo de gezondheid van mensen verbeteren.”
De onderzoekers namen ook nog andere omgevingsfactoren mee in hun studie, zoals het inkomensniveau, de bevolkingsdichtheid en nachtelijke blootstelling aan licht. Hoewel eerder onderzoek in steden uitwees dat die factoren ook van invloed zijn op het sterfterisico, bleek dat niet uit deze studie.
Nieuw model
Het onderzoeksteam heeft een nieuw model ontwikkeld om het algehele sterfterisico en de kans op overlijden door hart- en vaatziekten te kunnen meten. Ze willen dit model ook gaan toepassen in andere landen en stellen dat het kan helpen de effectiviteit van aanpassingen in milieu en leefstijl te onderzoeken in relatie tot het sterfterisico.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is nu een kwart van alle sterfgevallen wereldwijd het gevolg van omgevingsfactoren, waaronder slechte lucht- en waterkwaliteit, gebrek aan sanitaire voorzieningen en blootstelling aan giftige chemicaliën.
Kader: Luchtvervuiling Schiphol
Het is natuurlijk lang niet het eerste onderzoek naar de gevolgen van luchtvervuiling voor de volksgezondheid. Afgelopen week verscheen er nog een studie van het RIVM waarin is aangetoond dat omwonenden van Schiphol gezondheidsschade oplopen door de uitstoot van opstijgende en landende vliegtuigen en auto’s in de omgeving. Mensen die in de buurt van Schiphol wonen worden volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu regelmatig blootgesteld aan verhoogde concentraties ultrafijnstof.
Als de wind verkeerd staat, nemen klachten als kortademigheid en piepende ademhaling toe. Kinderen gebruiken dan meer medicijnen. Maar ook gezonde volwassenen ervaren een ‘kortdurende vermindering van de longfunctie’ op momenten waarop de concentraties ultrafijnstof verhoogd zijn. De studie zegt volgens het RIVM niets over de langetermijneffecten van een verhoogde blootstelling aan ultrafijnstof.
