Langzaam komen we steeds meer te weten over welke omgevingsfactoren de kans op dementie vergroten. Een daarvan is mogelijk luchtvervuiling door auto’s.
Er verschijnt heel veel onderzoek naar dementie. Niet voor niets: naar schatting krijgt een op de vijf mensen de aandoening. De nieuwste studie wijst op een verband tussen de hoeveelheid fijnstofdeeltjes in de lucht en de kans op dementie. Langs een drukke weg of in een autogarage komen mensen overmatig in aanraking met fijnstof. Uit eerder onderzoek blijkt dat vooral fijnstof van 2,5 micrometer (PM2,5) slecht is voor de gezondheid.
Meta-analyse
Reden voor onderzoekers van de Canadese Western University om de invloed van dit fijnstof op dementie te onderzoeken. Ze deden een meta-analyse waaruit blijkt dat blootstelling aan iedere extra microgram fijnstof per kubieke meter gelijk staat aan 3 procent meer kans op de hersenziekte. Het risico op dementie kan op deze manier flink oplopen langs drukke wegen.
91 miljoen deelnemers
We onderscheiden PM10, PM2,5 en PM0,1 waarbij PM staat voor particulate matter. Vervuilende deeltjes met een diameter van minder dan 2,5 micrometer (en groter dan 0,1 micrometer) die in de lucht zweven noemen we PM2,5-fijnstof. De onderzoekers vonden zeventien bruikbare onderzoeken naar de relatie tussen PM2,5 en dementie. Alle 91 miljoen deelnemers in deze meta-analyse zijn ouder dan 40. Van hen ontwikkelden 5,5 miljoen mensen – oftewel zes procent van de onderzoekspopulatie – dementie. Bij het verwerken van de data hield het team rekening met verschillende factoren die van invloed zijn op de kans op dementie, zoals leeftijd, geslacht, rookgedrag, obesitas en opleidingsniveau.
Luchtvervuiling is (bijna) overal
“Naarmate mensen langer blijven leven, komen aandoeningen zoals dementie steeds vaker voor, dus het detecteren en begrijpen van vermijdbare risicofactoren is de sleutel tot het verminderen van de toename van deze ziekte”, legt hoofonderzoeker Ehsan Abolhasani uit. “Een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) toonde aan dat meer dan negentig procent van de wereldbevolking in gebieden leeft met een hoger dan acceptabel niveau van luchtvervuiling. Onze resultaten leveren aanvullend bewijs voor de schadelijkheid van vieze lucht, en in het bijzonder PM2,5-fijnstof. We hopen hiermee een bijdrage te leveren aan het afdwingen van strengere regelgeving voor luchtkwaliteit, en indirect de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame energie te versnellen”, aldus de onderzoeker.
PM2,5
Hij vergeleek de blootstelling aan luchtvervuiling bij mensen met en zonder dementie, en ontdekte dat mensen die geen dementie ontwikkelden, gemiddeld minder waren blootgesteld aan fijnstof dan de dementerende groep. Twaalf milligram fijnstof per kubieke meter (12 µg/m3) per jaar aan blootstelling beschouwt de Amerikaanse Environmental Pollution Agency (EPA) als veilig. Het team concludeerde dat het risico op dementie telkens met drie procent steeg, wanneer de gemiddelde jaarlijkse blootstelling aan fijnstofdeeltjes een microgram per kubieke meter toenam.
Duurzame energie en wetgeving
“Onze meta-analyse bewijst niet dat luchtvervuiling dementie veroorzaakt, maar laat alleen een correlatie zien, oftewel een statistisch verband tussen de variabelen. Het causale verband is niet bewezen, maar toch hopen we dat mensen en overheden zich door ons onderzoek achter de oren gaan krabben en een actievere rol gaan spelen bij het verminderen van de blootstelling aan luchtvervuiling”, aldus Abolhasani. “Als we het risico op dementie door omgevingsfactoren als luchtverontreiniging beter begrijpen, kunnen we makkelijker stappen ondernemen om blootstelling te verminderen.” Abolhasani pleit voor “het gebruik van duurzame energie als alternatief voor het verbranden van fossiele brandstoffen in de buurt van mensen, en daarnaast strengere regelgeving en minder verkeersvervuiling in woonwijken.”
PM0,1 en PM10 minder schadelijk
Het team nam ook de stikstofoxides waaruit smog is opgebouwd onder de loep en bestudeerde de kans op dementie na langdurige blootstelling aan stikstofdioxide en ozon. Ze vonden echter geen significant verhoogd risico op dementie bij deze stofdeeltjes die overal om ons heen door de lucht dwarrelen.
Of je dementie krijgt of niet, is net als met veel ziektes deels een kwestie van pech hebben en deels een gevolg van leefstijlfactoren. Volgens Alzheimer Nederland is maar liefst 30 procent van alle dementiegevallen het gevolg van een ongezonde leefstijl (maar 70 procent dus niet). De stichting noemt zeven risicofactoren. Die zijn: een lage mentale activiteit, roken, weinig bewegen, depressie, sterk overgewicht, hoge bloeddruk en suikerziekte. Steeds duidelijker wordt dat voldoende lichaamsbeweging erg belangrijk is en dat een slecht gehoor een minder grote rol speelt dan gedacht. Door slechthorendheid zou de mentale activiteit afnemen, maar daar is nog geen duidelijk bewijs voor gevonden.
