Look up! NASA gaat vannacht een ruimtesteen ter grootte van de Piramide van Cheops rammen

Planetaire defensie is geen science fiction meer. Om de aarde te beschermen, gaat de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie vannacht een planetoïde rammen.

Het is bijna zover! Morgen is DART Impact Day! Vannacht zal ruimtesonde DART (dat staat voor Double Asteroid Redirection Test) met een snelheid van zo’n 6 kilometer per seconde (oftewel negen keer sneller dan een kogel) op de ruimtesteen Dimorphos botsen. Het doel? De baan van deze ruimtesteen ietsje aanpassen.

Waarom?
Even voor alle duidelijkheid: Dimorophos vormt geen enkele bedreiging voor onze planeet. En op dit moment zijn er – voor zover we weten – ook geen ruimtestenen die op korte termijn een catastrofale inslag op aarde kunnen veroorzaken. Maar dat kan veranderen. En dan wil je natuurlijk in staat zijn om zo’n inslag af te wenden. Eén manier waarop je dat zou kunnen doen, is door zo’n gevaarlijke ruimtesteen een flinke tik te geven en zo de baan ervan zodanig aan te passen dat deze de aarde (net) mist. Op papier een prachtige oplossing. Maar werkt deze ook in de praktijk? Dat gaat NASA vandaag uitzoeken.

Dimorphos maakt deel uit van een zogenoemd binair planetoïdensysteem. Dit systeem bestaat uit twee ruimtestenen die om elkaar heen cirkelen en waarvan Dimorphos de kleinste is. De grotere ruimtesteen heet Didymos. Dimorphos heeft een diameter van ongeveer 160 meter. Didymos is ongeveer 780 meter breed. Op deze foto – in juli gemaakt door DART – zie je Didymos reeds. Afbeelding: NASA JPL DART Navigation Team.

Wanneer?
Vannacht om 1.14 uur (Nederlandse tijd) zal DART op Dimorphos inslaan. Tot op het laatste moment zal de camera aan boord van de ruimtesonde blijven filmen. Maar of de inslag ook het beoogde effect heeft gehad, kan DART zelf niet meer vaststellen. Die taak is weggelegd voor telescopen op aarde; zij zullen de eventuele verandering in de baan van Dimorphos vaststellen.

LICIACube
Daarnaast zijn ook de beelden van de minisatelliet LICIACube van onschatbare waarde. De kleine satelliet is met DART meegevolgen naar Dimorphos, maar heeft zich eerder deze maand van DART losgemaakt. De satelliet zal de botsing tussen DART en de ruimtesteen van een afstandje filmen. De eerste beelden van de satelliet worden enkele dagen na de inslag op aarde verwacht. “We zullen ze gebruiken om de inslag te bevestigen en meer informatie te verkrijgen over de gegenereerde puinpluim,” aldus projectmanager Simone Pirrotta. Ook zal de satelliet de krater die DART op Dimorphos creëert, vastleggen.

HERA
Maar niet alleen LICIACube zal getuige zijn van de chaos die DART op deze buitenaardse steen aanricht. In oktober 2024 lanceert de Europese ruimtevaartorganisatie namelijk HERA: een sonde die specifiek ontworpen is om Dimorphos te bezoeken en nog gedetailleerder te bestuderen welk effect de inslag op het hemellichaam en zijn baan heeft gehad.

Alle data die zo tijdens en na de inslag verzameld worden, zijn heel belangrijk om te begrijpen wat er nu precies gebeurt als we in de toekomst een (gevaarlijke) ruimtesteen gaan rammen. Op dit moment hebben wetenschappers daar al wel ideeën over. Maar die zijn voornamelijk gebaseerd op mini-inslagen die men in het laboratorium heeft uitgevoerd en computermodellen die daar weer uit zijn voortgevloeid. Maar in hoeverre vormen die een realistische afspiegeling van de werkelijkheid? Door een inslag op een echte planetoïde (met ons onbekende eigenschappen) te veroorzaken, willen wetenschappers dat nagaan. En vervolgens kunnen die modellen – waar nodig – aangepast of verbeterd worden. Dergelijke nauwkeurigere modellen kunnen vervolgens weer heel goed van pas komen als er onverhoeds toch een ruimtesteen opduikt die op termijn een gevaar voor de aarde kan gaan vormen.

Live volgen?
Wie de inslag van DART graag live wil volgen, kan dat op verschillende manieren doen. Zo organiseert NASA een live-uitzending rond de inslag via NASA TV (vanaf middernacht, Nederlandse tijd). Ook is er een aparte live feed waarin beelden gedeeld worden die DART in aanloop naar de inslag zelf maakt (vanaf 23.30 uur, Nederlandse tijd). Daarnaast houdt ook de Virtual Telescope – middels telescopen in Afrika – een oogje in het zeil. Rond de tijd van inslag zullen de telescopen Didymos in beeld brengen, in de hoop een toename in helderheid te spotten, ten gevolge van in de inslag. En ook de Virtual Telescope zendt live uit.

Voor nu is de missie van DART dus vooral een spannend experiment; nog nooit hebben mensen de baan van een ruimtesteen proberen te wijzigen. Als het vannacht lukt, is dat een mijlpaal. Maar de gevolgen daarvan worden natuurlijk pas echt voelbaar als er in de toekomst een ruimtesteen gevonden wordt die daadwerkelijk een bedreiging vormt voor de aarde, maar dankzij de ervaringen die de mensheid in die ene septembernacht heeft opgedaan, onschadelijk kan worden gemaakt.

Bronmateriaal

NASA
Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / Johns Hopkins APL / Steve Gribben

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd