Ruimtevaartuig DART koerst momenteel af op zijn fatale eindbestemming: Dimorphos. En onderweg heeft hij al enkele belangrijke ruimtefoto’s geschoten.
Hoewel de kans vrij klein is dat er – net zoals in de nieuwe Netflix-film ‘Don’t look up’ – een komeet op ramkoers met de aarde ligt, laat NASA niets aan het toeval over. Om de aarde te beschermen tegen toekomstige aardscheerders, heeft het Amerikaanse ruimteagentschap namelijk ongeveer een maand geleden de Double Asteroid Redirection Test (DART)-missie gelanceerd. Ruimtevaartuig DART koerst momenteel af op een planetoïde en zal deze gaan rammen om zo zijn baan te veranderen. En onderweg heeft DART alvast enkele belangrijke ruimtefoto’s geschoten.
DART-missie
Ruimtevaartuig DART is onderweg naar planetoïde Didymos. Didymos (Grieks voor tweeling) is een binair systeem dat bestaat uit twee delen. Didymos A heeft een diameter van 780 meter. Om Didymos A heen, draait een kleiner hemellichaam van ongeveer 160 meter. En dit ‘maantje’ – Dimorphos genaamd – zal tijdens de missie de hoofdrol spelen.
Doel
De bedoeling is dat het DART-ruimtevaartuig zichzelf opzettelijk tegen het kleine maantje te pletter slaat. En wel met ongeveer 6 km/sec (zo’n negen keer sneller dan een kogel). Hierdoor hopen de onderzoekers de baan van Dimorphos te veranderen. Want door de ruimtesteen zachtjes aan te tikken, wordt er – als alles volgens plan verloopt – een kleine verandering in de orbitale snelheid geforceerd.
Op dit moment voltooit Dimorphos elke 11 uur en 55 minuten een rondje rond Didymos A. Door middel van de inslag van DART hopen de onderzoekers alleen de baan van het maantje iets aan te passen. Omdat Dimorphos deel uitmaakt van een binair systeem, is het vervolgens relatief eenvoudig om de aangepaste baan te berekenen nadat DART ‘m heeft geraakt. De onderzoekers vermoeden dat zijn omlooptijd met tien minuten kan worden verkort. Dit zou betekenen een rondje rond Didymos A na de botsing zo’n 11 uur en 45 minuten in beslag neemt.
We kunnen je overigens geruststellen: Didymos vormt momenteel geen dreiging voor de aarde. De missie is dan ook enkel en alleen een demonstratiemissie om te kijken of een dergelijke techniek, waarbij de richting van een ruimtesteen door middel van een inslag wordt afgebogen, werkt. Hoewel we er misschien niet al te veel over na willen denken, zou het zomaar kunnen dat er in de toekomst onverhoopt een ruimtesteen op ramkoers met de aarde komt te liggen. En dan moeten we natuurlijk wel weten hoe we met dergelijke gevaarlijke aardscheerders die mogelijk schade aan onze planeet kunnen berokkenen, moeten omgaan.
Na de lancering van DART hield het missie-team even de adem in. Want zou het ruimtevaartuig de extreme trillingen van de lancering én de temperatuurverschuiving naar -80 graden Celsius in de ruimte wel hebben overleefd? Omdat de onderdelen van het telescopische instrument aan boord van DART heel bewegingsgevoelig zijn, kan zelfs een kleine verandering van iets in het instrument ernstige gevolgen hebben.
Alles goed
Gelukkig bleek al snel dat DART zijn lancering heelhuids heeft doorstaan. Tot ieders vreugde stuurde hij namelijk een foto van zijn uitzicht naar de aarde.
Op het kiekje zijn ongeveer een dozijn sterren te zien die helder afsteken tegen de gitzwarte achtergrond. De sterren bevinden zich in de buurt van waar de sterrenbeelden Perseus, Ram en Stier elkaar kruisen.
DART is een heel eenvoudig ruimtevaartuig. Aan boord bevindt zich dan ook maar één enkel instrument, namelijk het DRACO-instrument (kort voor Didymos Reconnaissance and Asteroid Camera for Op-nav). Dit instrument is een beeldcamera afgeleid van de Long Range Reconnaissance Imager op NASA’s New Horizons-ruimtevaartuig. DRACO zal beide onderdelen van het Didymos-systeem (dus zowel de planetoïde, als zijn maantje) in beeld brengen. Daarnaast zit hier ook het autonome navigatiesysteem in verwerkt.
Het missie-team heeft vervolgens de gefotografeerde sterren gebruikt om heel precies te bepalen hoe DRACO (zie kader) is georiënteerd. Het leverde de eerste metingen op van hoe de camera gepositioneerd is ten opzichte van het ruimtevaartuig. Met die metingen in de hand kon het team vervolgens koerscorrecties uitvoeren en DRACO richten op interessantere objecten, zoals de sterrenhoop Messier 38.
Dergelijke afbeeldingen zijn heel belangrijk voor de missie. Want deze foto’s helpen de onderzoekers optische onvolkomenheden in de afbeeldingen aan het licht te brengen en om te bepalen hoe helder een object precies is. En dat zijn hele belangrijke details die zullen leiden tot nauwkeurige metingen wanneer DRACO foto’s zal schieten van zijn eindbestemming.
Al met al belooft het een baanbrekende missie te worden, waarbij voor het eerst een ruimtesonde gaat proberen om de baan van een planetoïde te veranderen. We moeten overigens nog wel even geduld hebben. Naar verwachting zal Didymos aankomende herfst de aarde passeren. En onderzoekers hebben het zo uitgekiend, dat DART precies op dat moment het maantje Dimorphos zal rammen. Naar verwachting zal DART op 26 september 2022 zijn doel bereiken. En dan zullen we zien of zijn fatale inslag inderdaad een doeltreffende manier is om toekomstige aardscheerders af te wenden en de aarde te redden.
