Door klimaatverandering lopen belangrijke ecosystemen zoals het Amazonewoud het risico in te storten. Wetenschappers hebben nu ontdekt dat dat risico flink verkleind kan worden door lokaal maatregelen te nemen.
De onderzoekers laten zien dat plaatselijke problemen, zoals ontbossing of een mindere waterkwaliteit, de effecten van klimaatveranderingen kunnen verergeren. “Door deze lokale druk te verminderen, krijgt een ecosysteem ‘meer lucht’. Als het plaatselijke beheer slecht is, is het ecosysteem minder bestand tegen klimaatsveranderingen. Het vermogen om effectief te blijven functioneren erodeert dan. Wij weten inmiddels hoe dat werkt voor ecosystemen, variërend van meren tot koraalriffen en tropische bossen,” aldus Marten Scheffer, hoogleraar Aquatische ecologie en Waterkwaliteitskunde aan de Wageningen University.
Amazone
Neem bijvoorbeeld het Amazone-regenwoud. Door hogere temperaturen en droogte sterven teveel bomen, waardoor het woud gevoelig wordt voor brand. Door de branden gaat het bos over in een open savanne. Hierdoor is de kans op brand weer groter, zodat bomen nog minder kans krijgen groot te worden. Volgens de onderzoekers zijn relatief eenvoudige maatregelen, zoals het goed gesloten houden van de bladerkroon, voldoende om het bos te beschermen tegen branden.
Doñana
Behalve het Amazonegebied onderzocht het team ook het Spaanse Unesco-erfgoed Doñana. Unesco-erfgoederen zijn van mondiaal belang. Dit Spaanse Nationale Park is van grote waarde als overwinteringsgebied voor watervogels. Iedere winter kan men hier zo’n half miljoen vogels vinden. Het water in het gebied wordt vervuild met nutriënten uit kunstmestgebruik en afvalwater uit de omliggende steden. Hierdoor treedt algenbloei op, waardoor de biodiversiteit van het ecosysteem in gevaar komt. Plaatselijke beheerders moeten proberen de vervuiling met nutriënten te beperken, zodat de algenbloei minder kans krijgt, ook als het warmer wordt.
Het Groot Barrièrerif
Het Groot Barrièrerif wordt bedreigd door verzuring van de oceaan en door het verbleken van het koraal, allebei veroorzaakt door CO2-emissies. Het gebied wordt vooral bedreigd door overbevissing, baggeractiviteiten en vervuiling door nutriënten. Hierdoor vermindert de veerkracht van het rif. De Australische autoriteiten weten, dankzij wetenschappelijk onderzoek, hoe zij de vervuiling en dergelijke te lijf moeten gaan, maar stellen de exploitatie van nieuwe kolenmijnen en uitbreiding van havens boven het behoud van het grootste rif ter wereld.
“De gemeenschappelijke factor in deze voorbeelden is dat het goed mogelijk is om met lokale maatregelen de veerkracht van de ecosystemen te verbeteren zodat zij beter bestand zijn tegen klimaatsverandering. Wij hebben de kennis, en er is geen excuus voor landen om die kans te laten lopen voor deze iconen van wereldnatuur. Dichter bij huis is het zo dat de kans op problemen met giftige blauwalgen in onze wateren toeneemt als het klimaat opwarmt. daar kunnen wij wat aan doen door te zorgen dat er minder meststoffen in het water terecht komen,” aldus Scheffer.