Zonder de ingrijpende maatregelen zouden er veel meer doden zijn gevallen, zo stellen Britse onderzoekers.
In reactie op de snelle verspreiding van SARS-CoV-2 hebben talloze overheden een zogenoemde ‘lockdown’ afgekondigd. Mensen kregen de opdracht zoveel mogelijk thuis te blijven en scholen gingen dicht. En dat heeft gewerkt, zo schrijven Britse onderzoeker nu in het blad Nature.
Drie miljoen doden
Terwijl de kritiek op de lockdown in veel landen aanzwelt en de roep om versoepeling klinkt en veelal min of meer gehoor vindt, concluderen de Britse onderzoekers dat de lockdowns ons gered hebben. Zonder die ingrijpende maatregelen zou de ellende namelijk niet te overzien zijn geweest en zouden in Europa alleen al meer dan 3 miljoen coronadoden te betreuren zijn geweest.
Het onderzoek
De onderzoekers trekken die conclusie op basis van data, verzameld in elf Europese landen, waaronder Groot-Brittannië, Italië, Duitsland, België en Spanje. Daarbij keken de onderzoekers naar de door corona veroorzaakte sterfte en hoe die door de tijd heen – in reactie op coronamaatregelen – veranderde. Ook werd gekeken naar het reproductiegetal – dat onthult hoeveel mensen elke met corona besmette persoon op zijn beurt weer besmet – en hoe dat door de tijd heen veranderde. Vervolgens simuleerden de onderzoekers met behulp van modellen wat er zou zijn gebeurd als die coronamaatregelen niet zouden zijn getroffen.
Lockdown redt levens
Afgaand op hun studie schatten de onderzoekers dat in de bestudeerde landen tussen de 3,2 en 4 procent van de populatie inmiddels met corona besmet is (geweest). Vervolgens legden ze het aantal gemelde doden in deze landen naast het aantal doden dat er volgens simulaties – waarin geen rol was weggelegd voor lockdowns en andere coronamaatregelen – zou zijn gevallen. En die vergelijking suggereert dat er zonder lockdowns en andere ingrijpende maatregelen gericht op het beperken van de verspreiding van SARS-CoV-2 in Europa alleen al zeker 3,1 miljoen doden zouden zijn gevallen. “De data suggereren dat er zonder interventies – zoals lockdowns en de sluiting van scholen – veel meer doden zouden zijn gevallen door COVID-19,” aldus onderzoeker Samir Bhatt. “Ons model suggereert dat de maatregelen die deze landen in maart troffen, succesvol waren en hielpen om de epidemie onder controle te krijgen, het reproductiegetal te verlagen en het aantal besmettingen terug te dringen,” voegt onderzoeker Seth Flaxman toe.
Schatting
De onderzoekers benadrukken dat het om een voorzichtige schatting gaat, gebaseerd op een zeker niet perfect model. Zo werd er in het model bijvoorbeeld vanuit gegaan dat elke maatregelen in elk land hetzelfde effect had. In werkelijkheid ligt dat wat genuanceerder, omdat niet elk land de lockdown op dezelfde manier en op hetzelfde moment in de epidemie toepaste. Ook is – doordat coronamaatregelen vaak kort op elkaar werden genomen – niet te achterhalen welk effect individuele maatregelen op het verloop van de epidemie hebben gehad. Hoewel het belangrijk is om deze kanttekeningen bij de studie te plaatsen, doen ze weinig af aan de conclusie, zo stellen de onderzoekers. En die luidt dat de lockdown linksom of rechtsom een substantieel effect heeft gehad op het verloop van de epidemie en ervoor gezorgd heeft dat deze inmiddels in veel landen onder controle is.
Amerikaans onderzoek
Vrijwel gelijktijdig met het onderzoek van de Britse wetenschappers hebben Amerikaanse onderzoekers – eveneens in het blad Nature – een studie gepubliceerd waaruit ook blijkt dat lockdowns een cruciale rol hebben gespeeld in het verloop van de pandemie. De Amerikaanse studie baseert zich op data uit zes landen. Te weten: China, Zuid-Korea, Italië, Iran, Frankrijk en de VS. Het onderzoek suggereert dat dankzij lockdowns en andere non-farmaceutische maatregelen in deze zes landen 530 miljoen besmettingen voorkomen zijn. Rekening houdend met de beperkte testcapaciteit in deze landen betekent dat dat er tot begin april (toen de studie werd afgerond) 62 miljoen bevestigde besmettingen zijn afgewend.
Om dat even in perspectief te plaatsen: op dit moment staat het aantal bevestigde besmettingen wereldwijd op iets meer dan 7 miljoen en zijn er iets meer dan 400.000 mensen door toedoen van het virus overleden. Hoewel die cijfers natuurlijk vreselijk zijn, blijkt zowel uit het Britse als Amerikaanse onderzoek dat het veel erger had kunnen zijn. “Er zijn zoveel mensen die al tragische verliezen hebben geleden,” merkt onderzoeker Solomon Hsiang, verbonden aan de universiteit van Californië (Berkeley) op. “En toch zouden april en mei nog veel vernietigender zijn geweest als we niets hadden gedaan en een tol hebben geëist waar we ons geen voorstelling van kunnen maken.”
Dat blijkt ook wel als we inzoomen op het aantal besmettingen dat de Amerikaanse studie voor de verschillende onderzochte landen voorspelt. Zo zou Italië zonder de coronamaatregelen tot begin april zo’n 2,1 miljoen extra bevestigde besmettingen hebben genoteerd, terwijl er nog eens een kleine 47 miljoen extra besmettingen onder de radar zouden hebben plaatsgevonden. In de VS zouden er 4,8 miljoen extra bevestigde besmettingen zijn geweest en 60 miljoen extra besmettingen in totaal. Over de sterfte in zo’n scenario zonder lockdown en andere coronamaatregelen, laten de onderzoekers zich niet uit. Maar vaststaat dat er dankzij de lockdowns ook veel mensenlevens zijn gered. “De laatste maanden zijn uitzonderlijk lastig geweest, maar door individuele opofferingen hebben mensen overal bijgedragen aan één van de grootste prestaties van de mensheid,” aldus Hsiang. “Ik denk niet dat een menselijke inspanning ooit in zo’n korte tijd zoveel levens heeft gered. Thuisblijven en het annuleren van evenementen brengt hoge kosten met zich mee, maar de data laten zien dat elke dag een groot verschil heeft gemaakt. Door gebruik te maken van de wetenschap en samen te werken, hebben we de koers van de geschiedenis veranderd.”
